کتابخانه بالقرآن

دانستنیهای قضاوت صفحه 1670

صفحه 1670

به هر حال در این جا در طی چند فصل حقوق والدین را از منظر آیات قرآن و اهل بیت علیهم السلام بررسی کرده و به مهم ترین آنان اشاره می کنیم ، به امید آن که بتوانیم نسلی صالح و سالم پرورش داده و آنان را به ایفای نقش خود در جامعه و وظایفشان در قبال پدر و مادر آشنا نمائیم .

فصل اول : اهمیت حقوق پدر و مادر

خداوند متعال از همان روز نخست که انسان را آفرید و از حضرت آدم و حوا نسل بشر تداوم یافت به توسط تمام پیامبران الهی مقام و منزلت پدر و مادر را بیان کرده و حقوق عظیم آنان را به فرزندان اعلام نمود .

خداوند متعال در برخی از آیات به این حقیقت تصریح نموده و عالی ترین آموزش اخلاقی را که در حقیقت بارزترین منشور حقوق بشر می باشد به نمایش می گذارد و حقوق پدر و مادر را در کنار توحید که بالاترین هدف ادیان الهی است بیان کرده و می فرماید : و اذ اءخذنا میثاق بنی اسرائیل لا تعبدون الا الله و بالو الدین احسانا ( 183 ) از بنی اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خدا را نپرستید و به پدر و مادر نیکی و احسان نمائید .

و هم چنین یحیای پیامبر را به خاطر رعایت حقوق پدر و مادر ستوده و اعلام می دارد که : و برا بوالدیه و لم یکن جبارا عصیااو نسبت به پدر و مادرش نیکوکار و خوشرفتار بود و هرگز نافرمان و متمرد نبود . و حضرت عیسی بن مریم علیه السلام با افتخار تمام می گوید : و برا بوالدتی و لم یجعلنی جبارا شقیا ( 184 ) خداوند مرا نسبت به مادرم نیکو کار قرار داده و جبار و شقی نگردانید . و در نهایت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیز چون از نعمت پدر و مادر محروم بود آرزو می کرد که اگر پدر و مادرش زنده بودند به آنان خدمت کرده و رضایت آنان را جلب می کرد . ( 185 )

قرآن در آیات متعددی به حقوق مهم والدین اشاره کرده و فرزندان متعهد را به رعایت آنان دعوت می کند . از جمله در سوره نساء ، نیکی به والدین را بعد از توحید قرار داده و می فرماید :

و اعبدوا الله و لا تشرکوا به شیئا و بالو الدین احسنا و بذی القربی و الیتامی و المساکین و الجار ذی القربی و الجار الجنب و الصاحب بالجنب و ابن السبیل و ما ملکت اءیمانکم ان الله یحب من کان مختالا فخورا ( 186 ) و خدا را بپرستید ! و هیچ چیز را همتای او قرار ندهید ! و به پدر و مادر ، نیکی کنید؛ همچنین به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان ، و همسایه نزدیک ، و همسایه دور ، و دوست و همنشین ، و واماندگان در سفر ، و بردگانی که مالک آنها هستید؛ زیرا خداوند ، کسی را که متکبر و فخر فروش است ، ( و از ادای حقوق دیگران سرباز می زند ) دوست نمی دارد .

خداوند متعال در سوره اسراء به حقوق دیگری اشاره کرده و فرزندان را به مهر ورزی و دعای به والدین دعوت می کند :

و اخفض لهما جناح الذل من الرحمة و قل رب ارحمهما کما ربیانی صغیراو بالهای تواضع خویش را از محبت و لطف ، در برابر آنان فرود آر ! و بگو : پروردگار ! همان گونه که آنها مرا در کوچکی تربیت کردند ، مشمول رحمتشان قرار ده ! در مورد حقوق والدین مطالب فراوانی در متون دینی دیده می شود که ما نخست به طور کلی به نقل چند حدیث در اینن رابطه می پردازیم ، آن گاه در فصل بعدی به شماری از حقوق والدین اشاره خواهیم کرد .

حقوق والدین از منظر اهل بیت علیهم السلام