کتابخانه بالقرآن

دانستنیهای قضاوت صفحه 1793

صفحه 1793

ج) عفو برخی از اولیاء دم وعدم پرداخت سهم آنان به محکوم علیه از سویاولیاء خواهان قصاص.د) عدم شناسایی اولیاء دم یا عدم دسترسی به آنان ودستور حاکم شرع مبنیبر أخذ دیه از قاتل وناتوانی وی از پرداخت دیه.هـ) مصالحه به دیه وعدم توانایی پرداخت دیه توسط محکوم علیه.و) عدم مراجعه اولیاء دم به دادگاه برای تعیین تکلیف نهایی.ز) فقدان ابزار لازم برای اجرای دقیق حکم قصاص واستنکاف مجنی علیه واولیاء دم یا افراد خبره از اجرای حکم.ح) مورد بند ز در صورتی که محکوم علیه استطاعت پرداخت یا جلب رضایتشاکی را ندارد.2 ـ در صورت منفی بودن جواب، آیا دادگاه ها می توانند شخص محکوم را بدونقید وشرط آزاد نمایند یا آزادی وی باید با أخذ وثیقه یا به قید ضمانت باشد؟

جواب:

(باسمه جلت اسمائه)

جمیع موارد ذکر شده ظاهرا می توان محکوم را حبس نمود ودر بعضی از آنموارد فقهاء تصریح به آن نموده اند.وعلت را جمع بین حقین، وحبس نمودن را مقدمه حفظ حقوق آن ها دانسته اند، واین وجه در تمام آن موارد جاری استبنابر این چنانچه با اخذ وثیقه یا با ضمانت حفظ حقوق بشود میتوان حبس رامبدل به آن نمود.به عبارت دیگر فقیه از طرف امام علیه السلام قاضی تعیین شده استپس هر وظیفه که قضاة عالم در این موارد دارند بر حسب نصب فقیه قاضیا ـ می توان انجام داد.بعلاوه در بعضی موارد تجویز حبس نموده اند ـ آن هم مؤید این مطلب است.( )

«42»

سؤال:

1 ـ چنانچه اولیاء دم در مقام مصالحه قصاص با مبلغی زائد بر دیه، مقداری راتقاضا کردند که پرداخت آن برای قاتل میسر نیست; آیا دادگاه می تواند فرصتمحدودی برای اجرای قصاص به اولیاء دم بدهد وپس از انقضای مهلت مذکور وعدم تقاضای قصاص، محکوم را لا اقل با اخذ وثیقه آزاد نماید؟2 ـ در صورت مثبت بودن جواب، آیا باید او را بدون قید آزاد نمود یا با أخذوثیقه وقید ضمانت؟3 ـ در صورتی که مقتول دارای ورثه صغیر وکبیر باشد، اگر ورثه کبیر خواهانقصاص بودند ولی برای استیفای قصاص قدرت تأمین سهم صغیر را نداشتند، آیامی توان قاتل را تا زمان بلوغ صغیر (اگر چه مدت طولانی) در زندان نگه داشت؟در صورت مثبت بودن جواب، آیا تحمل سال های متمادی در زندان (مثلا 14سال برای بلوغ فرزند صغیر مقتول) وبعد، اجرای حکم قصاص از مصادیق تحمیلدو جریمه به خاطر یک جرم نیست؟

جواب:

(باسمه جلت اسمائه)

ـ بلی دادگاه میتواند فرصت دهد.2 ـ ولی پس از انقضاء مهلت وعدم تقاضای قصاص باید آزاد گردد.نهایت اگر کاشف از عفو باشد بدون وثیقه، والا با وثیقه جمعا بین الحقین.3 ـ ودر صورتی که مقتول دارای ورثه صغیر باشد، می شود تا زمان بلوغ قصاص راتأخیر انداخت، ودر این کار نه تنها جریمه نیست، بلکه حفظ حیاة او است در این مدت واین به نفع او است ومسلما با این کار راضی است، واین خدمت است نه جریمه.( )