کتابخانه بالقرآن

دانستنیهای قضاوت صفحه 2050

صفحه 2050

دیه بیانگر قیمت انسانی فرد کشته شده نیست. آیا کسی حاضر است به او دیه و پول بدهند و مادر یا پدرش را بکشند؟ قطعاً نه. آیا دیه جبران کننده ی لطمه ی عاطفی که انسان از کشته شدن زن، شوهر، مادر، پدر یا فرزندش بر او وارد شده است، می باشد؟ آیا این پول می تواند عاطفه ی جریحه دار را ترمیم کند؟ یقیناً نه.

دیه فقط جبران لطمه ی اقتصادی است که به بازماندگان وارد شده است. دو خانواده را در نظر بگیریم؛ در یکی مادر آن خانواده را کشته اند. این مادر اصلاً مسوولیّت تأمین هزینه های خانواده را به عهده نداشته و لطمه ی اقتصادی آنچنانی به خانواده ی او وارد نشده است. امّا در خانواده ی دیگر، پدر را کشته اند. در واقع نان آور خانواده را کشته اند و زن و فرزندان، تأمین کننده ی هزینه ی زندگی شان را از دست داده اند و به شدّت لطمه ی اقتصادی خورده اند. اگر بخواهیم این ضایعه ی اقتصادی را ترمیم کنیم، مطمئنّاً باید به خانواده ای که نان آورش را از دست داده است بیشتر کمک کنیم. ضمن اینکه این دیه ی کامل، به زنی که شوهرش کشته شده است، می رسد. یعنی زن بازمانده، دو برابر مرد بازمانده دیه نصیبش می شود. در نتیجه در مسئله ی دیه، نه تنها به زن ظلم نشده است، بلکه حکم به نفع اوست.

چرا قرآن به مرد اجازه داده است همسر خود را بزند؟

یکی از پرسش هایی که در مورد احکام اسلام درباره ی زن مطرح

می باشد، ناظر بر جواز تنبیه بدنی زن بوسیله ی شوهر است؛ که آن را ناعادلانه و مغایر شئون و حقوق انسانی زن می دانند.

اوّلاً باید توجّه داشت حکم مورد اشاره، درباره ی زنان ناشزه است که از تن دادن به وظایف زناشویی در قبال شوهر خود سربازمی زنند و نه همه ی زنان. قرآن کریم می فرماید: وَ اللاّتی تَخافونَ نُشوزَهُنَّ فَعِظوهُنَّ وَ اهجُروهُنَّ فِی المَضاجِعِ وَ اضرِبوهُنَّ فَاِن اَطَعنَکُم فَلا تَبغوا عَلَیهنَّ سَبیلا اِنَّ اللّهَ کانَ عَلیّاً کَبیراً 1: و زنانی را که از سرکشی آنها (در وظایف زناشوییشان) بیم دارید، نصیحت کنید؛ سپس در بسترها از آنان دوری کنید؛ سپس آنها را بزنید؛ پس اگر از شما اطاعت کردند، دیگر در پی توجیه و یافتن راهی برای تحت فشار قرار دادن آنها نباشید؛ که همانا خداوند والا و بزرگ است.

جز زن ناشزه، در مورد عموم زنان، حتّی زنی که مرد قصد طلاق دادن او را دارد و یا او را طلاق داده است، قرآن کریم کراراً بر رفتار پسندیده و شایسته ی مردان با زنان تأکید کرده است.2 از جمله، می فرماید: عاشِروهُنَّ بالمَعروفِ 3: با زنان به نحو پسندیده و شایسته مراوده و معاشرت کنید. بنابراین آنچه در قرآن کریم در مورد نحوه ی رفتار با زنان ناشزه آمده است، امری استثنایی می باشد و احراز نحوه ی رفتار مورد نظر قرآن با عموم زنان نیست.

ثانیاً زنی که از انجام وظایف زناشویی خود در قبال شوهرش، سربازمی زند؛ علاوه بر اینکه شوهرش را که تکالیف خود را در مورد او

1- سوره ی نساء، آیه ی 34.

2- سوره ی بقره، آیه های 228 تا 241، سوره ی نساء، آیه های 19 و 25 و سوره ی طلاق، آیه های 2 و6.