کتابخانه بالقرآن

دانستنیهای قضاوت صفحه 2185

صفحه 2185

بخش یازدهم

سالاری گری

برای دفاع از حقوق زن، طرح موضوع «مردسالاری » ضروری است. بویژه با مفهومی که این عنوان در اندیشه ها دارد. یعنی حاکمیت مطلق مرد در خانواده و مدیریت مستبدانه در همه ی مسائل زندگی همسر و فر زند ان.

مردسالاری یا حا کم سالاری و هر «سالاری گری »، نوعی رابطه است که میان انسانی و انسان دیگر برقرار می شود، و ملاک در آن، محوریتِ خواسته ی فردی و تحمیل یک نظر و اندیشه است، بر خواسته ها و نظریات دیگران، بدون توجه به خواسته ی جمعی و نظر گروهی.

معنا و مفهوم این نوع رابطه، با رابطه تعالی طلبی و استکباری و طاغوتی یکسان است، و محتوا و مفهوم آن با فردسالاری و شخص محوری و خودکامگی همسو و همخوان است. زیرا در این نوع رابطه، ملاکها و معیارهایی نهفته است که در روابط مستکبران و خودکامان و طاغوتان نیز- بی کم وکاست- وجود دارد.

از جمله زمینه ها و ملاکهایِ سالاری گری، حسّ خود برتری و عجب و خودبینی است. این ملاک در هر نوع رابطه ای می تواند وجود داشته باشد. در سطح روابط خرد یا کلان اجتماعی، و میان یک فرد با فردِ دیگر یا با یک گروه. چنان که حاکم یا فرماندهی می تواند با این روحیه و روش حکم براند، در خانواده نیز ممکن است پدر یا مادر، دچار چنین سرشتی خودمحورانه باشند، و فکر و نظر خویش را بر دیگران تحمیل کنند. از این رو، مفهوم استکبار و طاغوت و جبّارکه واژه هایی قرآنی اند، تعمیم دارد و هرگونه رابطه را که بر معیارِ خود برتربینی، زورگویی و تحمیل فکر استوار شده باشد، شامل می گردد، و با هرگونه تحقیر دیگران و نادیده گرفتن شأن و منزلت انسانها و بی اعتنایی به اندیشه ها همراه است.

آن کس که خود را برتر از دیگران می داند و دچار سرشتِ نکوهیده ی عُجب است و یا دیگران را تحقیر می کند و هیچ می پندارد، و سخن و فکر و عمل آنان را ناچیز یا نادرست می انگارد. در فرهنگ دین، در زمره خودخواهان، مستکبران، طغیانگران و جبّاران است. چه چنین روش و نگرشی را در سطح جامعه به کارگیرد و یا در سطح خانواده و یا با یک انسان دیگر.

امام صادق (علیه السّلام): «مَنْ حَقَّرَ الناسَ و تَجَبَّر علیهم فذلِکَ الجبّار».1

«آن کس که مردم راکوچک شمارد و به آنان زور بگوید (و تحمیل

کند) او جبّار است ».