کتابخانه بالقرآن

دانستنیهای قضاوت صفحه 2196

صفحه 2196

علیکم حقّاً واجِباً لِمَا اسْتَحَلْلَتُمْ مِنْ اَجْسامِهِنَّ وبما واصَلتُمْ مِنْ اَبدانِهِنَّ، و یَحْمِلنَ اولادَکُمْ فی اَحْشائِهِنَّ حَتّی اَخَذَهُنَّ الطلقُ من ذلِکَ فَاَشْفِقُوا عَلیهِنَّ وَ طَیَِّبُوا قُلُوبَهُنَّ حتّی یَقِفْنَ معکم، ولا تکْرِهوا النِّساءَ ولاتَسْخَطوا بِهِنَّ ولاتأخُذُوا ممّا اتَیتُمُوهُنَّ شیئاً الّا بِرِضاهُنَّ و اِذْنِهِنَّ... ».1

«... (حولاء) از پیا مبر (صلّی الله علیه و آله) پرسید: زنان چه حقوقی بر مردان دارند؟ پیامبر(صلّی الله علیه و آله) فرمود: برادرم جبرئیل، که همواره نسبت به زنان سفارش می کرد، بدان گونه که پنداشتم کلمه ی ناخوشایند (افّ) نسبت به زنان

نیز روا نیست. چنین گفت: ای محمّد! درباره ی زنان از خدا بپرهیزید، چون ایشان دستیاران شما، و به عنوان امانت و ودیعه ی خدایی نزد شمایند. زنان بر شما حقوق واجبی دارند، چون با آنان حلال شدید، و با ایشان می آمیزید و همین زنانند که فرزندانتان را در رحم خویش می پرورند و به دنیا می آورند. پس نسبت به ایشان مهربان باشید، و دلهاشان را خوش کنید، تا با شما زندگی کنند. آنان را به کاری مجبور مسازید، و ایشان را خشمگین مکنید. و از آنچه بدانان دادید بازپس مگیرید مگر با رضایت و اجازه ی آنان ...».

فرازهایی از این سخن پیامبر (صلّی الله علیه و آله) که از زبان فرشته وحی بازگو شده است، در مبارزه با تحمیل فکر و نظر شوهران بر زنان است چون: «طیّبوا قلوبهن: دلهاشان را خوش و شادمان کنید« و فراز: «ولا تکرهوا النساء: زنان را به کار و راهی مجبور مسازید». فراز پایانی نیز به گونه ای با

ا- مستدرک الوسائل 14/252؛ شیخ نوری (رحمت الله علیه) این حدیث را از دعائم الاسلام نقل می کند و در آن« اعوان»آَمده است. و ترجمه طبق منبع است.

مردسالاری سازگاری ندارد؛چون اگر وظیفه اسلامی این چنین بود، که حتّی درکالاها و اموالی که به زنان می بخشند، باید اجازه بگیرند و با رضایت آنان در آنها تصرف کنند، پس تکلیف مسائل دیگر روشن است، که تا چه حد باید ذوق و سلیقه و نظر زنان رعایت شود، و موجب آسایش و راحتی خیالشان فراهم گردد.

در مجموع، این معیارها و تعالیم با کمترین شیوه های مردسالاری و کمتر ین برخوردهای خودکامانه، سازگاری ندا رد.

در پیشینه این رساله، اصل «معروف» را نیز بررسی کردیم. این اصل نیز با هرگونه مردسالاری و مرد محوری در خانواده ناسازگار است. چون شیوه های سالاری گری، تضادّی جوهری با موازین معروف و احترام و بزرگداشت شخصیت زن دارد.

جانبداری افزون بر حقوق

اشاره