کتابخانه بالقرآن

دانستنیهای قضاوت صفحه 2723

صفحه 2723

البته بخشی از این قوانین، خاص و جزیی و بخشی عام و کلّی است، وظیفة علمای دین و قانونگذاران اسلامی آن است که آن کلیّات را بر مصادیق آن تطبیق کنند و مقرّرات مورد نیاز را از آنها استنباط و استخراج نمایند.

در روایات اسلامی نیز کراراً بر این معنی تأکید شده است و علی(ع) در نکوهش کسانی که به خود اجازة قانونگذاری را در محیط اسلامی می‌دادند و آن را اجتهاد می‌نامیدند، سخنان آموزنده مشروحی دارد که بخشی از آن چنین است

«اَمْ اَنْزَلَ اللهُ سُبْحانَهُ دیناً ناقِصاً فَاسْتَعانَ بِهِمْ عَلَی اِتْمامِهِ اَمْ کانُوا شُرَکاءَ لَهُ فَلَهُمْ اَنْ یَقُولُوا وَ عَلَیْهِ اَنْ یَرْضَی» (نهج البلاغه، خطبه 18)

[آیا خداوند دین ناقصی نازل کرده و از آنها برای تکمیل آن کمک خواسته؟ یا آنها شریک خدایند که حقّ دارند بگویند (و قانونگذاری کنند) و بر خدا لازم است که رضایت دهد و بپذیرد؟]

روایات متعددی که می‌گوید «آنچه مورد نیاز امّت اسلامی تا روز قیامت بوده است، در قوانین اسلامی پیش بینی شده، حتّی دیة وارد کردن یک خراش بر بدن دیگری و اینکه باید این احکام را از اهلش گرفت» نیز به خوبی نشان می‌دهد که در اسلام قانونگذاری مخصوص خداست و جایی برای قانونگذاری دیگران باقی نیست، بنابراین آنچه در مجالس قانونگذاری اسلامی انجام می‌شود، همان تطبیق اصول کلّی قوانین اسلام بر مصادیق و موارد آن است.

در حدیثی از امام باقر (ع) می‌خوانیم که فرمود «اِنَّ اللهَ تَبارَکَ وَ تَعالی لَمْ یَدَعْ شَیْئاً یَحْتاجُ اِلَیْهِ الاُمَّةُ اِلّا اَنْزَلَهُ فی کِتابِهِ وَ بَیِّنَهُ لِرَسُوْلِهِ» (اصول کافی 1/59)

[خداوند متعال هیچ چیزی را که امّت اسلامی به آن نیازمند بوده است رها نکرده، مگر اینکه در کتابش، حکم آن را نازل فرموده و برای رسولش تبیین کرده است.]

در حدیث دیگری از امام صادق(ع) می‌خوانیم که فرمود « ما مِنْ شَیْئٍ اِلّا وَ فیهِ کِتاب وَ سُنَّة» (اصول کافی 1/59) [هیچ چیزی نیست، مگر اینکه کتاب یا سنتی دربارة آن نازل شده است]

بهترین قانونها کدام قانون است؟

پرسش