کتابخانه بالقرآن

دانستنیهای قضاوت صفحه 2762

صفحه 2762

از دیدگاه مرحوم محقق در شرایع، قاضی چه وظایفی دارد؟ پرسش

پاسخ

این فقیه بزرگ در بحث وظایف قاضی و آنچه برای او لازم المراعات است چنین می‌گوید

حاکم هفت وظیفه دارد

1ـ واجب است مساوات را درمیان طرف دعوا در«سلام» و «جلوس» و «نگاه کردن» و «سخن گفتن» و «گوش فرا دادن» و «عدالت در حکم» رعایت کند (به این معنی که اگر به یکی از آنها با احترام خاصّی سلام میکند یا جواب سلام می‌گوید، عین آن را دربارة دیگری رعایت کند و تفاوت موقعیّت اجتماعی آنها هیچگونه تأثیری در این مسأله نداشته باشد و اگر به یکی از آنها لحظاتی نگاه می‌کند، به دیگری نیز همان مقدار نگاه کند، خلاصه اینکه مساوات کامل را در مجلس قضا و داوری در تمام جوانب، حتّی تشریفات و احترامات جزیی رعایت نماید، تا جلوی انحرافات کلّی به خوبی گرفته شود).

2ـ قاضی نباید به یکی از دو طرف دعوا، مطلبی «تلقین» یا «تعلیم» کند که به زیان طرف دیگر باشد.

3ـ هرگاه دو طرف دعوا سکوت کنند، نباید به یکی از آن دو اشاره کند که سخنت را بگو، بلکه بهتر است هر دو را مخاطب ساخته بگوید «حرفتان را بزنید» یا بگوید شخص مدّعی سخنش را بگوید و شکایتش را طرح کند.

4ـ هرگاه حکم مسأله مورد دعوا ، روشن باشد، باید هر چه زودتر داوری کند، ولی مستحب است قبلاً آنها را ترغیب به صلح و سازش نماید، اگر حاضر نشدند حکم را صادر می‌کند.

5ـ هر گاه شکایات، به ترتیب وارد شود، باید نوبت را رعایت کند، بدون هیچگșƙǠتفاوت از نظر موقعیّت اجتماعی ارباب دعوی، و اگر ترتیب روشن نباشد، قرعه می‌زند.

6ـ هرگاه شخص مدّعی علیه در ضمن دعوی، دعوی دیگری را مطرح کند، به سخنان او گوش نمی‌دهد تا دعوی اوّل پایان یابد.