- مقدّمه 1
- اشاره 10
- جایگاه، اهمیت و نقش مساجد 12
- تهدیدها 15
- موانع موجود در جذب جوانان به مساجد 15
- 1 بحران هویّت معنوی 16
- 2 تراکم کاری 19
- 3 هم زمانی برنامه های رسانه و مسجد 20
- 4- اختلاف ها 21
- ب) اختلاف های مدیریتی: 22
- الف) اختلاف های سیاسی: 22
- 6- نا آشنایی با فضیلت مسجد 23
- 7- برخوردهای نامناسب افراد فعال در مسجد 24
- 8 محیط، اجتماع و فرهنگ 26
- روش های جذب جوانان به مساجد 28
- 1 توجّه به نیازهای جوانان 28
- فرصت ها 28
- الف- نیاز به امنیت، محبّت و تعلّق: 29
- ب- نیاز به خودشکوفایی: 29
- 2- امام جماعت 30
- 3- خانواده و دوستان 32
- 5 کلاس های آموزشی 33
- 4- امکانات و فعالیت های مسجد 33
- 6- ارزش دادن به دیدگاه جوانان 34
- اشاره 39
- فرآیند کادرسازی 42
- مراقبت تشکیلاتی 45
- اشاره 60
- شناخت صحیح دین 64
- چهار قابلیت لازم و ضروری برای مربّی: 66
- بیان یک خاطره 68
- اشاره 70
- هدف را فراموش نکنیم 71
- هادی و همراه 72
- انبیا و امامان بهترین الگوی جذب 72
- قدم اوّل: تقدیم محبّت 73
- ابزار جذب 74
- قدم سوم: همراهی و کمک 74
- الف: نیروی مناسب (هادی) 74
- ب: زمان مناسب 75
- مسیر جذب 76
- نکات ضروری: 78
- عوامل مؤثّر در جذب 79
- آفت های جذب را بشناسیم 81
- اشاره 83
- ضرورت دوم: ارایه ی محتواهای تربیتی وانگیزشی به جای متن های آموزشی صرف 85
- چگونگی پرداختن به محتوا در مراکز فرهنگی 85
- ضرورت اوّل: توجّه به رشد همه جانبه 85
- ضرورت پنجم: تهیّه ی تقویم اجرایی برنامه ها 86
- ضرورت چهارم: تدوین قالب های طرح درس 86
- الف روش تکریم و ارزشمندی 90
- راه های اعطای روحیه ی کرامت به متربّیان 91
- نقش فهم دهی در اعطای حس کرامت 92
- محبّت ورزی 93
- شخصیت دهی 93
- ب القای روحیه ی تعظیم 94
- سوژه های اساسی خوشایندی 97
- مقطع راهنمایی 99
- بحران بلوغ 100
- بحران هوّیت 102
- بحران شخصیت 103
- مقطع دبیرستان 104
- الف. جامعه پذیری مرحله ای 107
- ب. روش الگویی 108
- ج. روش پند و اندرز 109
- برنامه ی سیر تربیتی نوجوان 112
- اشاره 120
- حلقه های تربیتی و ویژگی های آن 122
- اهداف طرح 123
- برنامه ی طرح 124
- نحوه ی اجرای جلسات 125
- اصول اجرایی گروه های تربیتی 127
- شیوه های اجرای فعال حلقه ی تربیتی 128
- اعلام موضوع جلسه ی آینده 133
- فعالیت های تکمیلی 133
- اشاره 134
- اصول برنامه ریزی و مدیریت اردو 136
- اهداف اساسی برگزاری اردو 136
- روشهای تربیتی در اردو 138
- مراحل اجرای اردو 139
- تذکرات لازم در مورد تدارکات پشتیبانی اردو: 142
- تذکرات نهایی: 143
- اشاره 144
- مقطع: سوم راهنمایی 146
- مباحث جلسات: 146
- مقطع: اوّل دبیرستان 148
- اشاره 159
- اهداف ارزشیابی 161
- ضرورت ارزشیابی 162
- اقسام ارزشیابی 163
- وظایف واحد برنامه ریزی و ارزشیابی 164
- روش های ارزشیابی 166
- شیوه های ارزشیابی 169
- روش تجزیه و تحلیل: 171
- سفارش ها و تذکرات: 171
- اشاره 175
- 1- باز بودن مساجد در تمام ساعات روز 177
- 2- انتخاب مکانی در مسجد برای انجام امور جوانان 178
- 3- ایجاد این فرهنگ که «مسجد پایگاهی برای همه امور است» 178
- ب) مسجد محل برگزاری کلاس های درس 179
- الف) مسجد محل تجمّع جوانان 179
- ج) مسجد محل درس خواندن 180
- د) مسجد محل پایگاه فناوری اطلاعات 180
- و) مسجد محل برنامه ریزی ورزشی 181
- ز) مسجد محل برگزاری مسابقات علمی 181
- ه) مسجد مکان آموزش های دینی وقرآنی 181
- 5 - مردم تأمین کننده ی نیاز های جوانان در مساجد 182
- ح ) مسجد محلّی برای برگزاری اردوهای تفریحی 182
- اشاره 184
- عنوان برنامه: نشست سالانه ی فعالان فرهنگی مرکز 185
- اجرای طرح «المال والبنون» 222
- کانون ازدواج آسان در مسجد 222
- سامانه ی پیامک در مسجد 222
- طرح شناسایی جوانان محلّه 222
- جلسات مستمر هیأت امنای خانم های مسجد 223
- تقدیر از ممتازین مدارس اطراف مسجد 224
- برنامه ی ورزش صبحگاهی 224
- گروه ردیاب 225
- تقویت بُردهای مسجد 225
- صندوق خیرات کمک به مستمندان 225
- اشاره 227
- راهبردها 231
- الگوها و راهکارها 233
- عنوان برنامه: مراسم سیاه پوشی هیئت 233
- اذان و نماز دسته جمعی در ظهر عاشورا 271
- عهدنامه ی عاشورا 272
- برگزاری یادواره ی شهدا در ایّام محرّم و صفر 274
- روز شماری تا محرّم 274
نقش روحانیون و مبلّغین مساجد در تربیت جوانان
اشخاص و متولّیان متفاوتی در مساجد نقش ایفا می کنند. از جمله ی این افراد می توان به هیأت امنا، خادم، مسؤولین اجرایی و فرهنگی و ... اشاره کرد، امّا به قطع و یقین می توان گفت اصلی ترین نقش را روحانیون، مربّیان و مسؤولین فرهنگی ایفا می کنند. در بسیاری از مساجد مشاهده شده که فضای مطلوب و امکانات مادی زیادی موجود است ولی آثار تربیتی آنها چندان مطلوب نبوده است و در حالت مقابل، مساجدی با فضا و امکاناتی محدود، توانسته اند به ثمرات عظیم تربیتی برسند، لذا در این بین نقش اصلی را روحانیون، مربّیان و مسؤولین فرهنگی به عنوان مرکز ثقل ایفا می کنند.
تهدیدها
موانع موجود در جذب جوانان به مساجد
جوانان، روحیات و خواسته هایی دارند که مسجد می تواند با برنامه های گوناگون و پر شور و هیجان انگیز، آنان را به سوی فطرت پاکشان بکشد. مثلاً برخی جوانان در مراسم دینی شور و هیجان بیشتری دارند، مثل مراسم سینه زنی و زنجیرزنی.
وضعیت نوین فرهنگی و شکل گیری نظام جدید ارزشی جامعه، دین داری را در مراحل ویژه ای قرار داده و بینش افکار عمومی را نسبت به کیفیت عمل به دستورهای دینی دگرگون کرده است. در این فضا، مسجد به عنوان برترین پایگاه دینی که در گسترش فضایل و تربیت دینی افراد جامعه مؤثّر است، با چالش هایی رو به رو است که از شکوفایی آن جلوگیری می کند.
دین گریزی فقط به سبب تهاجم فرهنگی یا هوا و هوس جوانان