فروغ مساجد (4) : سومین همایش بین المللی هفته جهانی گرامی داشت مساجد صفحه 16

منحصرا مسجد آمده است، یک مورد نیز مسجد با پسوند «الاقصی» (مسجد الاقصی) و یک مرتبه، مسجد با پسوند «ضرار» (مسجد ضرار) آمده و در شش مورد کلمه مسجد به صورت جمع «مساجد» وارد شده است. بیشترین آیاتی که نازل شده و موضوع مسجد در آن مطرح گردیده مشعر به مسجد به معنای خاص است و صریحا درباره ی موضوع عام مسجد سخنی نگفته است. هر چند امکان بهره برداری از آنها جهت آشنایی با مسجد و شرایط آن مسدود نیست.(1)

2 _ 1 _ 2) تعریف مسجد در قرآن

آنچه مسلم است، قرآن بحث لفظی درباره ی مسجد ندارد، بل تعریف مسجد در قرآن براساس برداشت از مفاهیم آیات مربوط به مسجد طرح گردیده و انتظار بحث لفظی از قرآن در تعریف مسجد انتظاری شایسته نیست:

1 _ قرآن معابد قبل از اسلام را مسجد خوانده است، یعنی جایی که خدا در آنجا خوانده شود. قرآن در یک جا به فرزندان حضرت آدم علیه السلام خطاب می کند «زینت های خود را هنگام مسجد رفتن برگزینید»(2) و در جایی دیگر خطاب به بنی اسرائیل می گوید «داخل مساجد می شوند چنانکه اول بار داخل شدند»(3) این آیات نشانگر آن است که مسجد محل عبادت و عبادتگاه است.

2 _ قرآن بر پایه ی عرف به مکانی که به اسم مسجد ساخته می شود مسجد می گوید هر چند از تمام اهداف عالیه مسجد تهی است و حتی نماز خواندن در آن ممنوع و حتی تخریب آن لازم باشد، مانند مسجد ضرار که قرآن با همین عبارت «مسجد ضرار» از آن یاد می کند.

3 _ مسجد به معنای سجده گاه، اعضای هفتگانه سجده در بدن نیز در قرآن آمده است. چنانکه قرآن می فرماید: «به راستی که مساجد (= سجده گاه ها) از آن خداست و کسی را با خدا نخوانید». بنابر قول مشهور معنای این آیه مواضع سجده است.

1- . باقی و دیگران: 146 ، 1381 ش .
2- . اعراف / 31 .
3- . اسراء / 7 .