فروغ مساجد (4) : سومین همایش بین المللی هفته جهانی گرامی داشت مساجد صفحه 160

نقش و تأثیر مسجد بر ادراک دینی

معارف و گزاره های دینی از مهمترین ارکان دینداری است که ادراک و شناخت آن ها در عین اینکه برای تبیین به زبان ساده و عرف جامعه قابلیت دارند از بار شناختی و استدلالی سنگین و عمیقی برخوردار می باشند.

ادراک، دارای ابعاد و معنای وسیعی است و در روان شناسی امروز به معنای «فرآیند ذهنی یا روانی است که گزینش و سازماندهی اطلاعات حسی و نهایتا معنی بخشی به آن ها را به گونه ای فعال به عهده دارد». به عبارت دیگر پدیده ادراک «فرآیندی ذهنی است که در طی آن تجارب حسی، معنی می شود». لذا نگرش های ادراکی که به فرد خصوصیت می بخشد و در شخصیت او به گونه ای دائمی عجین شده اند، در اعمال وی نقش مهمی دارند. بنابراین چگونگی نقش مکانیزم های ادراکی می تواند در تبیین سازمان شخصیت آدمی سهمی داشته باشد.(1) به عبارتی دیگر ادراک همان «شناختی است که ذهن آدمی در فرآیند تفکر حاصل می کند».

مسجد یک مرکز همبستگی دینی است که برای تقویت و گسترش هویت دینی در فرد و جامعه می بایست مکانیزم ها و فرآیندهای شناختی را طی کند. بویژه در زمان کنونی که مکاتب و جریانات فکری انحرافی، اهمیت و ضرورت بیشتری پیدا می کند.

نیم نگاهی به عملکرد و آثار مساجد در صدر اسلام، این باور را تقویت می کند که مسجد در این مسیر اثرگذار و تعیین کننده است. چرا که اساس جهان بینی و مبانی فکری تئوریک اسلام در ابتدای پیدایش در میان مخالفت های شدید و گسترده دشمنان پیامبر در مسجد انجام گرفت و ممهمترین و اولین گام برای استقرار و گسترش مکتب، بلند و محکم برداشته شد.

می توان آثار مسجد را بر جنبه ادراک شخصیت دینی در موارد زیر بیان نمود:

الف) ادراک و شناخت دینی عرصه های گوناگونی دارد؛ چه در بعد جهان بینی و چه در بعد ایدئولوژی، مسجد برای مسجدیان ارمغان ارزنده ای دارد.