فروغ مساجد (4) : سومین همایش بین المللی هفته جهانی گرامی داشت مساجد صفحه 178

مسجد مهم ترین و مؤثرترین ستاد فرهنگی در جهت ترویج و اشاعه فرهنگ اسلامی در طول تاریخ اسلام بوده است و به همین دلیل کارکردهای مختلفی داشته است.

هر دین الهی، مکانی را به عنوان پرستش گاه برای برقراری ارتباط پروان خود با خدا تعیین کرده و آنان را به رعایت آداب و رسوم خاصی در آن تشویق کرده است. متناسب با سطح رشد و برخورداری هر قوم و ملتی از فرهنگ و تمدن این مکان ها با هنر و معماری زمانه عجین شده و انسان ها با نوع نگاه ویژه خود به عالم هستی و آموزه های دینی و بشری به معابد و پرستشگاههای خود رو آورده اند.

با بررسی و کاوش در منابع معتبر اسلامی روشن می شود که مسجد به عنوان اصلی و مهمترین کانون و پایگاه در میان مسلمانان صدر اسلام مطرح بوده و یک مسجد اسلامی چهار نقش ذیل را همزمان ایفا نموده است:

الف: مسجد به عنوان پایگاه عبادت و یاد خداوند متعال؛ ب: مسجد به عنوان پایگاه جهاد فکری و تعلیم و تعلم معارف اسلامی؛ ج: مسجد به عنوان پایگاه تجمع نیروهای رزمنده و اعزام آنان به جبهه های جهاد؛ د: مسجد به عنوان پایگاه وحدت مسلمین و نمایش روح وحدت و یکپارچگی به دشمنان پیدا و پنهانِ جامعه اسلامی.

برنامه ریزی آموزشی و دینی در مساجد

برنامه ریزی تعاریف گوناگونی دارد اما در یک تعریف کلی می توان مفهوم و ماهیت برنامه ریزی را کشیدن نقشه یا طراحی یک پلان برای اهداف مختلف بیان کرد.

یادگیری، نیاز به نقشه و طرح دارد. یادگیری و تربیت از عوامل فراوانی از جمله: عامل مرّبی، عامل فضا، عامل ویژگی های یادگیرنده، عامل شرایط و اوضاع و احوال اجتماعی و فرهنگی، سیاسی و همچنین روابط بین یادگیرندگان با یکدیگر، روابط بین نهادهای تربیتی با یکدیگر و... متأثر است. جهت آموزش و یادگیری در مساجد باید به موارد بالا به طور عمیق توجه گردد. در عرصه تربیت نباید براساس احتمال و تصادف عمل کنیم؛ بلکه باید با نقشه حرکت کنیم. نقشه و طرح ریزی کار متخصصان است. ما برای ساده ترین مسئله زندگی مان دنبال