فروغ مساجد (4) : سومین همایش بین المللی هفته جهانی گرامی داشت مساجد صفحه 190

آثار سیاسی، اجتماعی حضور در مسجد

مسجد در قالب مرکز دینی برای عموم، نقشی اساسی در شکل گیری اجتماعات مسلمین دارد. از این جهت به طور طبیعی مسجد می تواند کارکرد اجتماعی نیز داشته باشد. حضور زنان و مردان و تبادل اخبار و اطلاعات اجتماعی، جویا شدن از احوال هم و احوال مسلمین، فقط بخشی از این ظرفیت بزرگی است که مساجد دارند. در این مکان ها مؤمنان فرصت می یابند با جمعی آشنا شوند که از نظر دین و عبودیت با آنان همرنگ هستند و توان ایجاد گروه های اجتماعی هماهنگ را دارند؛ بنابراین آنان می توانند از بین اهل مسجد برادران یا خواهران مناسبی، از حیث دینی، برای خود بیابند که طبعا آثار آن در ابعاد اجتماعی بروز خواهد کرد.

امام صادق علیه السلام فرمود:

«لایرجع صاحب المسجد باقل من احدی خصال: و اما اخ یستفیده فی اللّه ».(1) «اهل مسجد به کمتر از یکی از سه چیز از مسجد برنمی گردد (که یکی از آنها) دوستی است که از او در مسیر خدا استفاده می کند».

زنان و مردان با حضور در مساجد، می توانند از یک اجتماع سالم دینی بهره مند شوند. طبق روایتی که از امام علی علیه السلام نقل شد، تأثیرات رفتاری که روابط دوستانه و برادرانه در مسجد بر جای می گذارد، می تواند جامعه دینی را از فساد و گناه پاک کرده و مسلمین را به سمت یک جامعه سالم هدایت کند:

«او کلمه ترده عن ردی او یترک ذنبا خشیه او حیاء».(2) «یاکلماتی می شنود که او را از فساد و گناه باز می دارد و یا به خاطر ترس (از خدا) یا حیا و آبرو، گناهی را ترک می کند».

مسجد همواره در کنار کارکردهای اجتماعی، عبادی و معنوی خود، کانون سیاسی در جامعه مذهبی نیز بوده است. این موضوع چه در زمان پیامبر و چه در زمان خلفا