فروغ مساجد (4) : سومین همایش بین المللی هفته جهانی گرامی داشت مساجد صفحه 220

الگوی نظری دیدگاه مالینوفسکی براین اساس استوار است که پدیده های اجتماعی باید به اعتبار نیازهای زیستی فردی و نیازهای ثانوی فرهنگی تبیین شوند.(1) منظور از نیازهای زیستی فردی، نیازهای اولیه ای است که خاستگاه آن ها، ویژگی های طبیعی انسان و ترکیبات خاص جسمی و روحی اوست. مانند نیاز به آب، غذا، امنیت، احترام، نیازهای جنسی و غیره بشر برای تامین این نیازها از بدو خلقت تاکنون همواره تلاش کرده و با استفاده از نیروی فکر و تخیل، پیوسته در پی راه هایی برای ارضای بهتر و آسان تر این نیازها بوده است اما خود این تلاش ها و تجربه های جمعی برای کشف ابزارها و شیوه های نوعی زندگی، به خلق نیازهای جدید نیز منجر شده اند.

جامعه و تعادل نیازی

تعادل نیازی در هر فرد بر مبنای تجارب و رویدادهای ویژه ی زندگی او و نیز متأثر از محیط اجتماعی و فرهنگی که در آن قرار دارد، شکل می گیرد و متحول می شود. تغییر در تعادل نیازی به آرامی صورت می گیرد، به همین علت می توان ثبات نسبی را در آن مشاهده نمود. آن چه در این بحث مورد نظر است، آن دسته از عوامل اجتماعی است که بر تعادل نیازی اثر می گذارد و تغییراتی در آن پدید می آورد.

در هر جامعه نهادهای اجتماعی کننده ای مانند خانواده، مدرسه محیط های شغلی رسانه های جمعی و نظر آن فعال اند وجود دارند که از طریق آگاه سازی و تبلیغ یا مجازات و تشویق، تعادل نیازی را تحت تاثیر قرار می دهند و رتبه و جایگاه هر یک از نیازها یا ارزش ها را که در جهت آن از نظر این نهادها مطلوب است، دگرگون می کنند. همچنین عملکرد نخبگان جامعه و گروه های مرجع در عرصه های گوناگون زندگی اجتماعی، نمایشی از تعادل نیازی آنهاست و از آن جا که سایر طبقات تا حد زیادی متأثر از این طبقه هستند، در این زمینه نیز تحت تأثیر واقع می شوند. به علاوه ساخت عینی جامعه، یعنی شرایط و موقعیت های گوناگون اجتماعی نیز امکان دارد که بر تعادل نیازی مؤثر باشد پدیده های اجتماعی، به تحول در نیازها و تحول نیازها به ساخت عینی یا ذهنی جامعه ارجاع می گردد.