فروغ مساجد (4) : سومین همایش بین المللی هفته جهانی گرامی داشت مساجد صفحه 26

از سوی دیگر در احادیث و روایات بسیاری بر پرهیز از تجمل در مساجد تأکید فراوان شده است، به نحوی که مساجد دارای تجمل و زرق و برق فراوان را (از آنجا که مانع اشتغال مؤمنان به یاد خدا می گردند) از نشانه های آخرالزمان به حساب آورده اند. پیامبر در این باره می فرماید:

«ای سلمان در آخرالزمان مساجد مانند کلیساها آذین بندی می شوند و قرآن ها را زینت کنند و مناره ها بلند می گردد و صف نمازگزاران فراوان می شود که با دل های پر از کینه و زبان های چند گونه گرد آیند».(1) با تفکر در آیات و روایات بالا می توان به عمق دیدگاه انسان گرایانه اسلام پی برد. به نظر می رسد مراد خداوند در قرآن از آبادانی مساجد، نه «آبادانی ظاهری» بل «آبادانی معنوی» است. اگر کلمه «زینت» را در آیه «خذوا زینتکم عند کل مسجد»(2) را فقط زینت های ظاهری ندانیم، بل توانایی ها، قابلیت ها، استعدادها و هنرها و در بعدی دیگر نیازهای متعالی انسان را نیز جزئی از زینت وی به حساب آوریم، می توانیم استنباط کنیم که مراد قرآن از مساجد آباد، مساجدی است که محل رفت وآمد مؤمنان است و انسان هایی توانا و دانا هستند و از این توانایی و دانایی خویش در راه نیل به قرب خداوند، حول محور مسجد استفاده نمایند و دیگر برادران و خواهران دینی خویش را بهره مند سازند به گونه ای که مساجد بدون حضور چنین مؤمنانی مساجدی خراب و غیرمطلوب به حساب می آیند. به عبارتی دیگر مساجد چون ظرفی هستند که با رعایت اصول ذکر شده در منابع اسلامی، مؤمنان مختارند تا به تناسب نیازها و همچنین توانایی ها و استعدادهای خویش «زینت» از آن استفاده کنند.

این نظر از آنجا تقویت می گردد که «در تاریخ صدر اسلام، مسجد، انحصار به هیچ دسته و گروه خاصی نداشت و حتی ملحدان در کمال آزادی و امنیت در آنجا حضور می یافتند و به مناظره می پرداختند».(3)

1- . تحف العقول: ص 47 .
2- . اعراف / 31 .
3- . باقی و دیگران: 16 ، 1381 ش .