فروغ مساجد (4) : سومین همایش بین المللی هفته جهانی گرامی داشت مساجد صفحه 377

سه الگو را که در تصاویر (12)، (13) و (14) می بینید، بررسی می کنیم و با توجه به قانون خلأ به توضیح این سؤال می پردازیم.

بررسی سه نوع نگرش به جهان

در مدل اول نگرش به جهان کاملاً نسبی است و هیچ حقیقت مطلقی در جهان و هیچ معیار مشخصی برای سنجش درستی، نادرستی و یا ارجحیت چیزی بر دیگری وجود ندارد؛ اوج این تفکر نسبی گرا را در فلسفه دی کانستراکشن می توان مشاهده کرد که در سال های اخیر تأثیرات شایان توجهی در معماری غرب از خود به جای گذاشته است.

مدل دوم بیانگر نگاه مطلق گرا به جهان است که در آن فقط یک چیز حقیقت مطلق است و بقیه چیزها خالی از حقیقت، کفر آلود و یا شیطانی تلقی می گردند. گزینه ها یا کاملاً درست یا کاملاً غلط اند و نسبیتی وجود ندارد.

تصویر (12) نگرش نسبیت دی کانستراکشنی.

تصویر (13) نگرش مطلق گرا.

تصویر (14) نسبت قطبی شده به سمت حقیقت مطلق.

در نگرش سوم که به نظر اینجانب کامل تر و درست تر است هم نسبیت وجود دارد و هم حقیقت مطلق، ولی هیچ چیز محسوسی حقیقت مطلق نیست و همه موجودات به میزانی که به حقیقت مطلق نزدیک می شوند ارزش و بها پیدا می کنند و به میزانی که از آن دور می شوند کم ارزش تر تیره تر و ظلمانی تر می شوند ولی همان طورکه نمی توان هیچ کدام را حقیقت مطلق به حساب آورد، نمی توان هیچ یک را به طور کامل بی ارزش و به دور از نور حقیقت دانست.

بنابراین هر انسانی تفکر و ایدئولوژی و هر فضای معماری و اثر هنری را می توان در جایی که از این طیف فرض کرد؛ ولی باید دقت نمود که مراتب پایین تر مقدمه ای برای رسیدن به مراتب بالاترند. بنابراین نمی توان آن را بی ارزش به حساب آورد. مثلاً اهمیت کلاس اول از کلاس دوم یا سوم کمتر نیست و هر کلاسی مقدمه برای رسیدن به کلاس بالاتر است و بدون طی آن فهم مرتبه بالاتر ممکن نخواهد بود. بنابراین برای انسانی که به سطح ابتدایی از مفهوم خدا رسیده