فروغ مساجد (4) : سومین همایش بین المللی هفته جهانی گرامی داشت مساجد صفحه 52

بنابراین می توان فرآیند بروز چالش های کنونی در مساجد را در مدل زیر خلاصه نمود:

نمودار 1) فرآیند بروز چالش های کنونی مساجد.

بسیاری از ضعف هایی که در تحقیقات میدانی به آنها اشاره شده است، همگی شاید معلول های چنین علل و شرایطی باشند. «ایراد به نحوه ی عملکرد هیئت های امنا و چگونگی نگرش ها و دیدگاه های اعضا به مسائل روز جامعه، ارجحیت یافتن تعهد بر تخصص به میزانی که کارایی اعضای مسجد را مورد سؤال قرار داده است و نمی تواند معیارهای قابل قبولی برای هدف مهم عبادتگاه های مسلمانان، یعنی جذب و تربیت نسل جدید باشد، خطیبان ناآگاه به مسائل روز که به جای طرح پرسش ها و نیازهای جوانان و دادن پاسخ های منطقی به آنها، این پرسش ها را بر نمی تابند، پرداختن به مراسم سنتی عزاداری و روضه خوانی به شکل و شمایل دو یا سه دهه پیش (فارغ از محتوای آن) کیفیت و کمیت بسیار نامطلوب کتابخانه های اکثر مساجد (در مقایسه با کتابخانه های دیگر در جامعه) برنامه هایی که فقط برای پیران قابل استفاده است (و نه جوانان امروز در عصر اطلاعات) و در نهایت برخورد نامناسب و ناشی از ساختار سلسله مراتبی نظامی ارگان بسیج با بسیاری از مخاطبان» همگی به این سبب است که «ساختار فکری، اداری، اجرایی و محیطی مساجد در سال های گذشته به گونه ای بوده که هم پای تحولات سریع و پرشتاب جامعه رشد نکرده و تا حد زیادی، سنتی باقی مانده است. متأسفانه تفکر رایج در مساجد این بوده که جوانی که شایستگی آمدن به مسجد و شرکت در نماز جماعت و گوش سپردن به مجالس وعظ و تذکر را ندارد، بهتر آن است که نیاید و به هر جا که می خواهد برود؛ مسجد باید از وجود جوانان بد فکر و بد کردار پاک باشد. این طرز فکر، اردوی مقابل مساجد را تقویت کرده و مساجد را دچار ضعف بیشتری نموده است. در نتیجه مساجد که روزگاری مرکز بحث و درس و تعلیم و عبادت. مذاکره و مباحثه ی علمی و دینی و اجتماعی بوده، اکنون به عبادتگاه های فصلی تبدیل شده است. جاهایی که فقط چند روز محدود در سال شلوغ است و بعضی از آنها توفیق آن را دارند که در بیشتر روزهای سال، نماز مغرب و عشا را با جماعتی چند نفره یا چند ده تن برگزار کنند».(1)