البیع بررسی گسترده ی فقهی بیع «اهمیت بیع، تعریف بیع و شماری از عقود، گستره ی بیع و افتراق آن از سایر عقود صفحه 103

سزاوار نیست کسی شک کند در این که حقیقت حق و حکم واحد است؛ چون قوام هر دو به اعتبار صرف است و هر دو امری اعتباری هستند.

تبیین سید خویی قدس سره - بر نظریه ی وحدت حقیقت حق و حکم

سید خویی در توضیح وحدت حقیقت حق و حکم می فرماید: مجعولات شرعیه شش قسم است:

1. تکلیفی الزامی، مانند واجبات و محرمات.

2. تکلیفی غیر الزامی، مانند مستحبات، مکروهات و مباحات.

3. وضعی لزومی که قابل انفساخ است، مانند بیع و اجاره که لازم است ولی قابل انفساخ به إقاله و نحو آن است.

4. وضعی لزومی غیر قابل انفساخ، مانند عقد نکاح که جز در موارد نادری قابل انفساخ نیست و تنها راه إزاله ی زوجیت، طلاق است.

5. وضعی ترخیصی قابل اسقاط، مانند حق شفعه و حق خیار که ذو الحق می تواند آن را اسقاط کند.

6. وضعی ترخیصی غیر قابل اسقاط، مانند جواز در هبه که اگر کسی هبه ی غیر معوضه به غیر رحم کرد مادامی که عین آن باقی است ترخیص در رجوع دارد و این ترخیص قابل اسقاط نیست.