البیع بررسی گسترده ی فقهی بیع «اهمیت بیع، تعریف بیع و شماری از عقود، گستره ی بیع و افتراق آن از سایر عقود صفحه 200

صفحه 200

ندارد دو کلمه با هم، مرادف یک کلمه در همان زبان یا لغت دیگر باشد.

اشکال ششم (انطباق تعریف بر هبه ی معوضه)

اشاره

ششمین اشکالی که شیخ قدس سره - مطرح می فرماید این است که تعریف بیع به «إنشاء تملیک عینٍ بمالٍ» بر هبه ی معوضه نیز منطبق می شود و از این جهت طارد اغیار نیست.

اصطلاح هبه ی معوّضه دو کاربرد دارد:

1. بعد از این که هبه ای مجاناً و بدون شرط از طرف واهب اتفاق افتاد و متهب قبول کرد، متهب نیز هبه ای به قصد مقابله یا شاید حتی بدون قصد مقابله به واهب بدهد.(1) اثر هبه ی دوم آن است که هبه ی اوّل لازم شده و قابل رجوع نمی باشد.(2)

2. واهب در ضمن عقد هبه، شرط می کند که متهب چیزی را به عنوان عوض


1- جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 28، ص186: و کذا لا رجوع بها إن عوض عنها و لو کان العوض یسیرا بلا خلاف أجده فیه حتی من المرتضی بل الإجماع بقسمیه علیه، بل المحکی منه مستفیض أو متواتر مضافا إلی صحیح عبد الله بن سنان عن أبی عبد الله (علیه السلام) «إذا عوض صاحب الهبه فلیس له أن یرجع». و صحیح عبد الرحمن و عبد الله بن سلیمان المتقدم سابقا، بل ظاهر إطلاق النص و الفتوی عدم الفرق فی العوض بین أن یکون فی نفس العقد أو بعده بأن أطلق فی العقد ثم بذل العوض بعد ذلک. نعم صرح جماعه باعتبار بذله علی أنه عوض، و قبول الواهب له علی ذلک، إذ هو حینئذ هبه جدیده، و لا یجب علیه قبولها، و لا بأس به اقتصارا فی الخروج عن أصل الجواز علی المتیقن، و منه یعلم المناقشه فیما فی القواعد و بعض من تأخر عنها، من الاکتفاء بها و لو کان من بعضها، بل المتبادر من المعاوضه هو کون أحد العوضین غیر الآخر، و الا لزم صدق المعاوضه بدفعها جمیعها إلیه، و من المعلوم کون مثله ردا لا معاوضه، کما هو واضح.
2- الکافی (ط - الإسلامیه)، ج 7، ص33: عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام - قَالَ: إِذَا عُوِّضَ صَاحِبُ الْهِبَهِ فَلَیْسَ لَهُ أَنْ یَرْجِعَ.
کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه