البیع بررسی گسترده ی فقهی بیع «اهمیت بیع، تعریف بیع و شماری از عقود، گستره ی بیع و افتراق آن از سایر عقود صفحه 227

مثال3: کسی که وصیت می کند با پول من زمینی بخرید که عین زمین مسجد شود، با خرید زمین از جانب وصیّ، زمین مسجد می شود(1). پس در این جا نیز بیع صادق است بدون این که تملیکی از جانب بایع رخ دهد؛ زیرا مسجد فکّ ملک است و کسی مالک آن نیست. فتأمّل.

مثال4: کسی وصیت کند با پول من زمینی بخرید که فی سبیل الله باشد و تصریح کند ملک کسی نشود، در این جا نیز بیع صحیح است و واضح است که کسی مالک آن زمین نمی شود.

اصل این اشکال را که محقق اصفهانی قدس سره - و دیگران ذکر کرده اند به نظر ما نیز بر تعریف شیخ قدس سره - وارد است.

اشکال دوم (عدم لزوم عین بودن مبیع)

اشکال دیگری که بر تعریف «إنشاء تملیک عینٍ بمالٍ» وارد است آن است که معوّض لازم نیست عین باشد؛ زیرا همان طور که قبلاً بیان کردیم حقوق ثابته(2) قابل فروش است در حالی که حق، عین نیست. علاوه آن که بایع حق، حق را تملیک نمی کند؛ چون حق مقابل ملک است و مشتری با اشتراء حق، ذو الحق می شود؛ نه مالک حق.