البیع بررسی گسترده ی فقهی بیع «اهمیت بیع، تعریف بیع و شماری از عقود، گستره ی بیع و افتراق آن از سایر عقود صفحه 276

نقد اشکال شهید صدر قدس سره -

خدمت شهید صدر اعلی الله مقامه عرض می کنیم: اگر اشکال شما بر تمسّک به اطلاق مقامی به خاطر احتمال وجود مقیّدی که به دست ما نرسیده وارد باشد، بر اطلاق لفظی هم وارد خواهد بود؛ چراکه در اطلاق لفظی نیز تمسّک به آن وقتی جایز است که متکلّم مقیدی چه به نحو متصل و چه به نحو منفصل برای آن ذکر نکرده باشد. بنابراین از آن جا که در اطلاق لفظی نیز احتمال وجود مقیّد منفصل که به دست ما نرسیده باشد وجود دارد، نمی توان در موارد مشکوک به اطلاق تمسّک کرد، در حالی که همه ی فقهاء و خود شما در چنین مواردی به اطلاق تمسک می کنید.

به عنوان مثال اگر شارع فرموده باشد: «اکرم العالم» و با قیدهای منفصل برخی را خارج کرده باشد؛ مثلاً گفته باشد «لا تکرم العالم الفاسق»، «لا تکرم العالم النحوی» و «لا تکرم العالم الصرفی» و ما شک کنیم آیا «عالم مرتکب خلاف مروّت» را نیز خارج کرده یا نه، همه قبول دارند در این جا می توان با تمسّک به اطلاق «اکرم العالم» قید مشکوک را دفع کرده و اثبات کرد عالم مرتکب خلاف مروّت نیز واجب الاکرام است، در حالی که این احتمال وجود دارد که شارع