البیع بررسی گسترده ی فقهی بیع «اهمیت بیع، تعریف بیع و شماری از عقود، گستره ی بیع و افتراق آن از سایر عقود صفحه 295

فَأَمَّا السَّمْنُ فَلَا أُحِبُّ ذَلِکَ إِلَّا أَنْ تَکُونَ حَوَالِبَ(1) فَلَا بَأْسَ بِذَلِکَ.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ وَ الَّذِی قَبْلَهُ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَهَ وَ الْأَوَّلَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ مِثْلَهُ.(2)

عبد الله بن سنان می گوید: از امام صادق علیه السلام - درباره ی شخصی که گوسفندانش را به دیگری در مقابل روغن و دراهم معلومه داده که برای هر گوسفندی در هر ماه فلان مقدار باشد سؤال کردم، حضرت فرمودند: امّا روغن را دوست ندارم [که ثمن واقع شود] مگر این که [گوسفندان بالفعل] شیردار باشند که در این صورت اشکالی ندارد.

هر دو سند کلینی و شیخ به این روایت تمام است و مراد از «ابن محبوب» به قرینه ی روایت از عبدالله بن سنان، الحسن بن محبوب می باشد.

از این روایت استفاده می شود اگر گوسفندان بالفعل شیردار باشند نه آن که امید باشد در آینده شیردار شوند اشکالی ندارد سَمْن به عنوان عوض واقع شود، ولی اگر بالفعل شیردار نباشند کراهت دارد و نمی توان استفاده ی حرمت و بطلان کرد.

5. موثقه ی اسماعیل بن الفضل:

وَ عَنْهُ [مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ(3) عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَه]

1- الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، ج 3، ص103: فَالْوَجْهُ فِی الْأَخْبَارِ الْأَوَّلَهِ أَنْ تُحْمَلَ عَلَی هَذَا الْخَبَرِ الَّذِی هُوَ مُفَصَّلٌ وَ هُوَ أَنَّهُ إِنَّمَا کَرِهَ ضَرِیبَتَهَا بِالسَّمْنِ إِذَا لَمْ تَکُنْ حَوَالِبَ فَأَمَّا إِذَا کَانَتْ کَذَلِکَ فَلَا بَأْسَ.
2- وسائل الشیعه، ج 17، کتاب التجاره، ابواب عقد البیع و شروطه، باب9، ح4، ص350؛ الکافی، ج 5، ص224 و تهذیب الأحکام، ج 7، ص127.
3- تهذیب الأحکام ، المشیخه، ص75: و ما ذکرته فی هذا الکتاب عن الحسن بن محمد بن سماعه فقد اخبرنی به احمد بن عبدون عن ابی طالب الانباری عن حمید بن زیاد عن الحسن ابن محمد بن سماعه، و اخبرنی أیضا الشیخ ابو عبد اللّه و الحسین بن عبید اللّه و احمد ابن عبدون کلهم عن ابی عبد اللّه الحسین بن سفیان البزوفری عن حمید بن زیاد عن الحسن بن محمد بن سماعه.