البیع بررسی گسترده ی فقهی بیع «اهمیت بیع، تعریف بیع و شماری از عقود، گستره ی بیع و افتراق آن از سایر عقود صفحه 30

حاصل فرمایش ایشان این است که من قبول دارم ذات بما هی ذات مالیّت ندارد، بلکه به اعتبار توقع حصول و وجودش مالیّت دارد، ولی باید توجه داشت این توقع حصول و وجود، جهت تعلیله است نه تقییدیه و باعث می شود ذات بما هی ذات مطلوب شده و مالیّت پیدا کند. نظیر این که تابش خورشید حیثیت تعلیلیه در قرمزی سیب است، ولی قید در آن نیست. در این جا نیز علّت تحقق وصف مالیّت، وجود یا توقع حصول و وجود است، اما آن چه در حقیقت متصف به مالیّت می شود ذات بما هی ذات می باشد.

نقد فرمایش مرحوم امام قدس سره -

حقیقت آن است که تفکیک ماهیت و هویت از وجود، احتیاج به إعمال فکر دارد که گرچه فیلسوف و شبه آن به راحتی بین آن تفکیک می کند، امّا عرف اصلاً بین وجود و ماهیت تفکیک نمی کند و همیشه ماهیت موجود یا مقدّره الوجود(1) را تصور می کند و کاری به ماهیت من حیث هی هی ندارد. لذا فرمایش امام - رحمه الله علیه - برای دفع اشکال کافی نیست و مالیّت که وصفی عرفی است، وصف برای ماهیت موجود یا مقدّره الوجود می باشد. بنابراین عمل حرّ از آن جا که وجود بالفعل ندارد و متدرّج الحصول است، زمانی دارای وصف مالیّت خواهد شد که به نحوی مقدّره الوجود شود و آن وقتی است که عاملِ توانا متعهّد به انجام عمل شود.(2)