البیع بررسی گسترده ی فقهی بیع «اهمیت بیع، تعریف بیع و شماری از عقود، گستره ی بیع و افتراق آن از سایر عقود صفحه 309

تفاوتی با هم نداشته و همه ملکیّت مطلق است؛ یعنی ملکیّتی که مثلاً با بیع حاصل می شود ملکیّت خاص نیست، بلکه ملکیّت مطلق است، فقط سبب آن خاص است؛ یعنی متعاملین بیع را قصد می کنند که مشتمل بر تملیک مطلق است، یا در صلح، متعاملین قصد صلح می کنند ولی ملکیتی که حاصل می شود ملکیت مطلق است.

بنابراین اگر مراد علامه و صاحب حدائق قدس سرهما - در مورد ملکیّت حاصل از اعطاء بقر و غنم بالضریبه، آن است که این ملکیّت با سبب خاصّی غیر از بیع و إجاره و ... حاصل شده است، می گوییم از آن جا که ملکیتی که از این سبب خاص حاصل می شود با ملکیت حاصل از اسباب دیگر تفاوتی ندارد و همه ملکیّت مطلق است، پس از عبارات علامه و صاحب حدائق قدس سرهما - چیزی به نام «ملکیّت مطلق» در مقابل «ملکیت خاص» استفاده نمی شود.

و اگر مراد علامه و صاحب حدائق قدس سرهما - آن است که این ملکیّت با سبب خاصّی مانند بیع، اجاره، صلح و ... حاصل نشده و متعاملین سببی را قصد نکرده اند، کلامشان درست نیست و خود إعطاء غنم و بقر بالضریبه می تواند سببی در عرض بیع، إجاره، هبه، صلح و ... باشد.

پس خلاصه این که اگر متعاطیین قصد تملیک مطلق کنند معنایش این نیست که بیع و امثال آن را قصد نکرده اند و اگر احیاناً آن تملیک، تحت هیچ یک از عناوین خاص قرار نگرفت، از آن جا که تملیک در همان عالم اعتبار بدون سبب واقع نمی شود، می گوییم ملکیت از سبب جدیدی پدید آمده که اسم خاصّی ندارد.

بنابراین تملیک مطلق، بدون قصد سبب و انطباق عنوانی از عناوین متصوّر نیست و صرف نظر از قصد سبب، خود ملکیت به نحو مطلقه قصد می شود و از این نظر ملکیّت خاصّه معنا ندارد.