البیع بررسی گسترده ی فقهی بیع «اهمیت بیع، تعریف بیع و شماری از عقود، گستره ی بیع و افتراق آن از سایر عقود صفحه 312

این قول در میان قدماء شیعه طرفدار ندارد، تنها کسی که در میان قدما به وی نسبت داده شده شیخ مفید قدس سره - در مقنعه است.

عبارت مقنعه این چنین است:

باب عقود البیوع: و البیع ینعقد علی تراض بین الاثنین فیما یملکان التبایع له إذا عرفاه جمیعا و تراضیا بالبیع و تقابضا و افترقا بالأبدان.

و من ابتاع شیئا معروفا بثمن مسمی و لم یقبضه و لا قبض ثمنه و فارق البائع بعد العقد لینقده الثمن فهو أحق به ما بینه و بین ثلاثه أیام فإن مضت ثلاثه أیام و لم یحضر الثمن کان البائع بالخیار إن شاء فسخ البیع و باع من(1) سواه و إن شاء طالبه بالثمن علی التعجیل له و الوفاء و ... .(2)

بیع با تراضی طرفین در آن چه که مالک خرید و فروش آن هستند منعقد می شود در صورتی که عوض و معوّض را بشناسند و راضی به بیع بوده و تقابض کنند و با بدن هایشان از هم جدا شوند.(3)

کسی که شیء معروفی [غیر مجهول] را به ثمن مشخصی خرید، ولی آن را قبض نکرد و ثمن را إقباض نکرد و از بایع جدا شد تا بعداً ثمن را پرداخت کند، تا سه روز أحق به آن شیء است. پس اگر سه روز گذشت و ثمن را حاضر نکرد بایع دارای خیار است، اگر خواست بیع را فسخ می کند و به دیگری می فروشد و اگر خواست می تواند ثمن را مطالبه کند ... .

مشهور از اطلاق کلام شیخ مفید قدس سره - استفاده کرده اند که ایشان بیع معاطاتی را

1- ظاهراً «ممن سواه» باید باشد.
2- المقنعه (للشیخ المفید)، ص591.
3- یعنی خیار مجلس ساقط شود؛ چراکه «البیعّان بالخیار ما لم یفترقا».