البیع بررسی گسترده ی فقهی بیع «اهمیت بیع، تعریف بیع و شماری از عقود، گستره ی بیع و افتراق آن از سایر عقود صفحه 353

صفحه 353

است که محل خلاف به محل وفاق تشبیه شود. وجه آن شاید این باشد که در عربی تشبیه معکوس مرسوم است، مانند آیه ی شریفه ای از زبان مادر حضرت مریم که نذر کرده بود فرزندی که به دنیا می آورد در معبد معتکف شود، ولی وقتی دید حضرت مریم را به دنیا آورده که مؤنث است به خداوند عرض کرد: (رَبِّ إِنِّی وَضَعْتُها أُنْثی وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما وَضَعَتْ وَ لَیْسَ الذَّکَرُ کَالْأُنْثی)(1)؛ یعنی عرض(2) کرد: ذکر مانند أنثی نیست، در حالی که علی القاعده باید می گفت: أنثی مانند ذکر نیست.


1- سوره ی مبارکه ی آل عمران، آیه ی 36.
2- البته این در صورتی است که (وَ لَیْسَ الذَّکَرُ کَالْأُنْثی) مقول قول مادر حضرت مریم باشد؛ نه ادامه ی قول خداوند متعال که در فقره ی قبل فرمود: (وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما وَضَعَتْ) که در این صورت تشبیه معکوس نیست، بلکه می خواهد بیان بفرماید آن چه خداوند روزی فرموده بالاتر از آن چیزی است که به دنبالش بود؛ یعنی ذکر مثل آن أنثی (حضرت مریم) نیست و حضرت مریم بالاتر است. (امیرخانی) • المیزان فی تفسیر القرآن، ج 3، ص171: لما کانت قولها رَبِّ إِنِّی وَضَعْتُها أُنْثی، مسوقا لإظهار التحسر کان ظاهر قوله: وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما وَضَعَتْ، أنه مسوق لبیان أنا نعلم أنها أنثی لکنا أردنا بذلک إنجاز ما کانت تتمناه بأحسن وجه و أرضی طریق، و لو کانت تعلم ما أردناه من جعل ما فی بطنها أنثی لم تتحسر و لم تحزن ذاک التحسر و التحزن و الحال أن الذکر الذی کانت ترجوه لم یکن ممکنا أن یصیر مثل هذا الأنثی التی وهبناها لها، و یترتب علیه ما یترتب علی خلق هذه الأنثی فإن غایه أمره أن یصیر مثل عیسی نبیا مبرئا للأکمه و الأبرص و ... . و من هنا یظهر: أن قوله: وَ لَیْسَ الذَّکَرُ کَالْأُنْثی، مقول له تعالی لا لامرأه عمران، و لو کان مقولا لها لکان حق الکلام أن یقال: و لیس الأنثی کالذکر لا بالعکس و هو ظاهر فإن من کان یرجو شیئا شریفا أو مقاما عالیا ثم رزق ما هو أخس منه و أردأ إنما یقول عند التحسر: لیس هذا الذی وجدته هو الذی کنت أطلبه و أبتغیه، أو لیس ما رزقته کالذی کنت أرجوه، و لا یقول: لیس ما کنت أرجوه کهذا الذی رزقته البته، و ظهر من ذلک أن اللام فی الذکر و الأنثی معا أو فی الأنثی فقط للعهد. و قد أخذ أکثر المفسرین قوله: وَ لَیْسَ الذَّکَرُ کَالْأُنْثی، تتمه قول امرأه عمران، و تکلفوا فی توجیه تقدیم الذکر علی الأنثی بما لا یرجع إلی محصل، من أراده فلیرجع إلی کتبهم.
کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه