کتابخانه بالقرآن

البیع بررسی گسترده ی فقهی بیع «اهمیت بیع، تعریف بیع و شماری از عقود، گستره ی بیع و افتراق آن از سایر عقود صفحه 402

صفحه 402

این توجیه از توجیه قبلی أبرد و بلکه غلط بوده(1) و تکلّف بی جایی است که هیچ ملزمی ندارد و از فصاحت قرآن کریم نیز به دور می باشد.

بنابراین دلیلی برای رفع ید از ظهور کریمه در استثناء منقطع وجود ندارد.

تفاوت استثناء متصل و منقطع در معنای کریمه

فخر رازی(2) در تفسیرش می گوید: اگر استثناء به نحو منقطع باشد إفاده ی حصر حلّیت أکل در خصوص أکل بالتجاره عن تراض نمی کند؛ چراکه در این صورت دو جمله ی جدا از هم محسوب شده و دو مطلب افاده می کنند که یکی

1- ولی با توضیحی که در المیزان و در کلمات محقق نایینی قدس سره - آمده، دیگر غلط و بارد نیست، هر چند ممکن است خلاف ظاهر باشد. (امیرخانی)
2- مفاتیح الغیب، ج 10، ص57: و اعلم أنه کما یحل المستفاد من التجاره، فقد یحل أیضا المال المستفاد من الهبه و الوصیه و الإرث و أخذ الصدقات و المهر و أروش الجنایات، فان أسباب الملک کثیره سوی التجاره. فان قلنا: إن الاستثناء منقطع فلا إشکال، فانه تعالی ذکر هاهنا سببا واحد من أسباب الملک و لم یذکر سائرها، لا بالنفی و لا بإثبات. و إن قلنا: الاستثناء متصل کان ذلک حکما بأن غیر التجاره لا یفید الحل، و عند هذا لا بد إما من النسخ أو التخصیص.