البیع بررسی گسترده ی فقهی بیع «اهمیت بیع، تعریف بیع و شماری از عقود، گستره ی بیع و افتراق آن از سایر عقود صفحه 500

محقق اصفهانی - رحمه الله علیه - علی رغم این که در بحث این که آیا «الناس مسلّطون علی أموالهم» مشرّع بوده و در شک در [صحّت] انواع عقد می توان به آن تمسک کرد یا نه، بر خلاف شیخ فرمودند می توان به آن تمسک کرد، امّا این جا بعد از تقریر نحوه ی دلالت مرسله بر مدعای شیخ به دو بیان، با آن مخالفت کرده و مرسله را دالّ بر لزوم معاطات نمی داند.(1)

دو بیان بر نحوه ی دلالت مرسله بر لزوم معاطات و نقد آن از محقق اصفهانی قدس سره -

اشاره

1. روایت با مدلول مطابقی اش دلالت می کند: مالک بر جمیع تصرفات در مالش حتی بعد از رجوع مالک اصلی سلطنت دارد؛ چون شک می کنیم آیا آخذ بعد از رجوع مالک اصلی نیز سلطنت دارد یا نه؟ مقتضای اطلاق «الناس مسلّطون علی أموالهم» آن است که بعد از رجوع نیز آخذ سلطنت دارد.

محقق اصفهانی قدس سره - همان اشکالی را که شیخ به عنوان توهّم مطرح کردند با بیانی فنّی تر در این جا ذکر می کنند و می گویند: موضوع «الناس مسلّطون علی أموالهم» مال مضاف به إضافه ی ملکیه است؛ یعنی مردم بر آن مالی که ملکِشان است تسلط دارند، در حالی که در ما نحن فیه بعد از رجوع مالک اصلی نمی دانیم مال، ملک آخذ باشد، شاید به ملک مالک اصلی در آمده باشد، پس شک در موضوع داریم و اگر بخواهیم در این فرض به عموم «الناس مسلّطون علی