البیع بررسی گسترده ی فقهی بیع «اهمیت بیع، تعریف بیع و شماری از عقود، گستره ی بیع و افتراق آن از سایر عقود صفحه 51

نقد کلام مرحوم امام قدس سره -

همان طور که در بحث مالیّت عمل حرّ بیان کردیم ذمّه بدون اضافه ی به «من علیه الذمّه» اصلاً مالیّت ندارد؛ یعنی تا کسی تعهد نکرده باشد کلی را در خارج محقق کند مالیّت ندارد. بنابراین به نظر می رسد در مالکیّت مضاف به ذمّه باید «من علیه الذمّه» که همان من یملک علیه می باشد وجود داشته باشد و بدون آن اضافه که محقق عنوان «من یملک علیه» می باشد اصلاً صدق ملکیت نمی کند.(1)

پس حداقل در بیع کلی در ذمّه و بیع ذمّه «من یملک علیه» وجود دارد و از طرف عقلاء اعتبار می شود. بنابراین کلام شیخ - رحمه الله علیه - که فرمود: در بیع الدین علی من هو علیه چون «من یملک علیه» وجود ندارد بیع محقق می شود تمام نیست و صحیح آن است که «من یملک علیه» وجود دارد و اتّحاد بین مالک و «من یملک علیه» در بیع الدین علی من هو علیه به نحوی که لغویت لازم نیاید مانعی ندارد و آن این که در یک آن، مالک ذمّه ی خود می شود و سپس ذمّه اش ساقط می شود.

5. مرحوم شیخ قدس سره - برای حقوق غیر قابل انتقال مثال به حق شُفعه و حق خیار زدند در حالی که به نظر ما این دو حق، قابل انتقال است حتّی به أجنبی. به عنوان مثال در شراکت زید و عمرو در زمینی به نحو مشاع که عمرو سهم خود را به خالد می فروشد، زید می تواند حق شُفعه ی خود را به بکر بفروشد و نتیجه اش این می شود که دیگر زید نمی تواند خودش إعمال حق شفعه کند، بلکه بکر