البیع بررسی گسترده ی فقهی بیع «اهمیت بیع، تعریف بیع و شماری از عقود، گستره ی بیع و افتراق آن از سایر عقود صفحه 544

مصداقیه در صورتی که مخصص متصل باشد یا تمسّک به عام در شبهه ی مصداقیه ی مخصّص در صورتی که مخصص منفصل باشد باشد. آن چه که در شرع وارد شده و از تحت کریمه خارج شده به صورت موارد است مثل عقد وکالت، عقد مضاربه، عقد ودیعه و ... نه عنوانی که نسبت به موارد مشکوک احتمال شمول داشته باشد، لذا در شک در عقد خاصی مانند عقد معاطاتی که آیا از تحت عموم کریمه خارج شده یا نه، مانعی از تمسّک به عموم عام نیست.

7. تمسّک به کریمه ی (أحَلَّ اللهُ البَیعَ)

مناسب بود مرحوم شیخ همان طور که برای اثبات إفاده ی ملکیت در معاطات به کریمه ی (أحَلَّ اللهُ البَیعَ) تمسّک کردند این جا نیز برای اثبات لزوم معاطات به این کریمه تمسّک می نمودند.

ما در بحث اثبات إفاده ی ملکیت در معاطات بیان کردیم مراد از (أحَلَّ اللهُ البَیعَ) این است که خداوند متعال بیع را به همان نحوی که نزد عقلاء بوده، مرسل و رها کرده و قید و بندی برای آن جعل نکرده است. بنابراین کریمه مفید اطلاق است، لذا اگر در جایی قید و بند باشد احتیاج به دلیل خاص دارد [تا از تحت کریمه خارج شود.]

بیع نزد عقلاء دارای حلّیت تکلیفیه، حلّیت وضعیه و لزوم است. کریمه ی (أحَلَّ اللهُ البَیعَ) بیان می کند همان لزوم نزد عرف و عقلاء را خداوند متعال برای بیع و از جمله بیع معاطاتی تثبیت و إمضاء فرموده است. بنابراین کریمه دالّ بر لزوم بیع معاطاتی است.

شیخ قدس سره - با این که دلالت آیات و روایات را بر لزوم معاطات تمام دانستند، ولی در برابر ادّعای اجماع بر عدم لزوم معاطات دچار مشکل شده اند. قبل از این که