البیع بررسی گسترده ی فقهی بیع «اهمیت بیع، تعریف بیع و شماری از عقود، گستره ی بیع و افتراق آن از سایر عقود صفحه 601

و هم این که این قصد را به گونه ای ابراز کند. بنابراین قصد احترام می کند و این قصد احترام متوقف بر شیء خاصی غیر از مبادی قصد و اراده نیست و توقف قصد بر قصد هم لازم نمی آید و این قصدش را نیز با بلند شدن یا هدیه دادن یا کلاه از سر برداشتن ابراز می کند، لذا هیچ مشکلی ندارد و دور لازم نمی آید.

در بیع نیز چنین است؛ کسی که می خواهد چیزی را بفروشد و آن را به عوض تملیک به دیگری کند می داند صرف این که مبیع را إعطاء کند مصداق تملیک به عوض نمی شود و نیز می داند صرف قصد تملیک به عوض نیز تأثیری ندارد، لذا قصد خود را با فعل إعطاء ابراز می کند که این تملیک به عوض می شود و توقف بر قصد هم لازم نمی آید؛ چون وقتی به حمل شایع بیع می شود یک قصد بیشتر نیست و آن همراه إعطاء است. قصدی هم که قبل از إعطاء دارد به معنای غایت است و قصد تملیک با آن نمی شود. بنابراین یک قصد بر خودش مترتب نمی شود.

آیا به مجرد ایصال ثمن و أخذ مثمن بدون صدق اعطاء، معاطات محقق می شود؟

شیخ - رحمه الله علیه - بعد از آن که اثبات کردند معاطات هم به تعاطی محقق می شود و هم به اعطاء یک طرف و أخذ طرف دیگر، این مطلب را بیان می کنند که «ربما یدّعی انعقاد المعاطاه بمجرّد إیصال الثمن و أخذ المثمن من غیر صدق إعطاءٍ أصلًا، فضلًا عن التعاطی»(1)؛ ادعا شده گاهی معاطات [یعنی بیع بدون صیغه] به مجرد ایصال