البیع بررسی گسترده ی فقهی بیع «اهمیت بیع، تعریف بیع و شماری از عقود، گستره ی بیع و افتراق آن از سایر عقود صفحه 9

یعنی بیع در اصل برای مبادله ی(1) اعیان وضع شده و در آن معنا به نحو حقیقت است، ولی مجازاً بر عقد [بعتُ و اشتریتُ] هم اطلاق می شود.

امّا با این حال اقرب به نظر می آید که مقصود از «اصل» در کلام فیومی(2) و شیخ احتمال دوم باشد؛ یعنی لفظ بیع ابتدا برای مبادله مال بمال وضع شده، ولی به این معنا نیست که اگر در معنای دیگر استعمال شد به نحو مجاز باشد بله استعمال آن در عقد به نحو مجاز است بلکه از معنای اوّل به مناسبت منتقل شده است؛ مثلاً اگر مبادله بر روی چیزی واقع شد که مالیت نداشت باز حقیقتاً بیع بر آن اطلاق می شود، هر چند در اصل برای مبادله ی مال به مال وضع شده است.

شاهدی که فیومی برای وضع بیع بر مبادله ی مال به مال ذکر می کند آن است که بیع متصف به رابح و خاسر شده و گفته می شود: بیعٌ رابح و بیعٌ خاسرٌ و این نمی تواند وصف لفظ و عقد باشد، بلکه مربوط به آن مبادله ای است که در عالم اعتبار اتفاق می افتد و عقد سبب آن است؛ زیرا آن مبادله است که دارای ضرر یا منفعت می باشد، صیغه که سود و ضرر ندارد! فعلاً به همین مقدار توضیح بسنده می کنیم و نظر ما در تعریف بیع بعداً خواهد آمد إن شاء الله.