بررسی فقهی احکام رشوه، غش و کم فروشی صفحه 124

این توجیه هم انصافاً توجیه بعیدی است؛ چون عبارات روایت با آن سازگاری ندارد؛ خصوصاً این که تعبیر می کند «ثُمَّ یَقْبَلُ هَدِیَّتَهُ» یعنی هدیه اش را قبول می کند؛ نه این که از اول شرط کرده است. پس این توجیه هم، خلاف ظاهر است.

علی ایّ حالٍ، به طور قطع، نمی توان به ظهور این روایت که حتّی هدیه ی بعد از عمل را آن هم برای هر کسی حرام می داند، ملتزم شد. با روایاتی هم که می گوید: اگر کسی خدمتی برایتان کرد، از او تشکر کنید (1) ، ناسازگار است؛ زیرا تشکّر، منحصر در شکر زبانی نیست، بلکه یک نوع شکر، می تواند با هدیه باشد. پس روایت، معنای روشنی ندارد و باید بگوییم مراد، چیز دیگری است. علاوه بر آن که سندش هم ناتمام است.

نتیجه گیری نهایی از بحث هدیه به قضات

پس معلوم شد که فرق رشوه با هدیه در این است که رشوه، معامله و