بررسی فقهی احکام رشوه، غش و کم فروشی صفحه 180

أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِم] عنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ - علیه السلام - قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ - صلی الله علیه و آله و سلم - لِرَجُلٍ یَبِیعُ التَّمْرَ: یَا فُلَانُ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّهُ لَیْسَ مِنَ الْمُسْلِمِینَ مَنْ غَشَّهُمْ.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ کَذَا الَّذِی قَبْلَه. (1)

سند این روایت، همان سند روایت قبل است و صحیح است.

هشام بن سالم از امام صادق - علیه السلام - نقل می کند که رسول الله - صلی الله علیه و آله و سلم - به مردی که خرما می فروخت، فرمودند: ای فلانی! آیا نمی دانی از مسلمان ها نیست کسی که آن ها را گول بزند؟!

در این جا تصریح شده است: «لَیْسَ مِنَ الْمُسْلِمِینَ» و این قرینه است بر این که مراد از «غَشَّنَا» در روایت قبل، غشّ ما مسلمان هاست.

این روایت گر چه در مورد تمر است، امّا سخنی که حضرت فرموده اند: «لَیْسَ مِنَ الْمُسْلِمِینَ مَنْ غَشَّهُمْ»، یک کبرای کلّی است و نمی توان گفت منحصر در معامله است؛ کما این که کسی احتمال نمی دهد منحصر در بیع باشد و مثلاً در اجاره عیبی نداشته باشد. هم چنین اوضح است که اختصاص به فروش تمر ندارد.

3. صحیحه ی هِشَامِ بْنِ الْحَکَمِ

وَ [مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ] عَنْ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ