بررسی فقهی احکام رشوه، غش و کم فروشی صفحه 260

حضرت آن را دو تکّه کرده و فرمودند در بالوعه بیندازند، علی القاعده قیمتی نداشته و این کار اسراف نبوده و إلّا امام - علیه السلام - مرتکب اسراف نمی شدند، بنابراین مورد روایت، مربوط به قسم چهارم غش می شود، امّا باید توجه داشت که تعلیل امام - علیه السلام - که فرمود «حَتَّی لَا یُبَاعَ شَیْ ءٌ فِیهِ غِشٌّ»، اعمّ است و اختصاص به نوع چهارم ندارد، بلکه اطلاق روایت، شامل همه ی اقسام غش می شود و این که مورد روایت، مربوط به قسم چهارم است، دلیل نمی شود که تعلیل، شامل بقیه ی اقسام نشود.

بنابراین علی فرض دلالت روایت بر بطلان بیع مغشوش که سید خویی دلالت بر بطلان را قبول دارند دالّ بر بطلان همه ی اقسام معامله ی مغشوش است؛ نه فقط قسم چهارم. امّا همان طوری که ما بیان کردیم، این روایت دال بر بطلان نیست؛ زیرا علت این که لَا یُبَاعَ شَیْ ءٌ فِیهِ غِشٌّ معلوم نیست آیا به خاطر حرمت تکلیفی است یا به خاطر بطلان معامله.

روایت الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ الْجُعْفِیّ

وَ عَنْه [مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِه عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْر] عَنْ عَلِیٍّ الصَّیْرَفِیِّ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ الْجُعْفِیِّ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ - علیه السلام - فَأُلْقِیَ بَیْنَ یَدَیْهِ دَرَاهِمُ فَأَلْقَی إِلَیَّ دِرْهَماً مِنْهَا فَقَالَ: أَیْشٍ [= أیُّ شیءٍ] هَذَا؟ فَقُلْتُ: سَتُّوقٌ فَقَالَ: وَ مَا السَّتُّوقُ؟ فَقُلْتُ: طَبَقَتَیْنِ فِضَّهً وَ طَبَقَهً مِنْ نُحَاسٍ وَ طَبَقَهً مِنْ فِضَّهٍ فَقَالَ: