احکام عمومی بازار صفحه 139

قرض داده است، بگیرد؛

2. ربا در معامله: به این صورت که مقداری از جنسی را که با وزن یا پیمانه می فروشند، به زیادتر از همان جنس بفروشد؛ مثلاً یک کیلو گندم را به یک کیلو و نیم گندم بفروشد.(1)

ربا در معامله

«ربا در معامله» عبارت است از: مبادله دو کالای مثل هم با دریافت اضافی؛ مانند فروش یک کیلو گندم با دو کیلو گندم، یا فروش یک کیلو گندم به یک کیلو گندم و هزار تومان پول.

شرایط ربا در معامله

تحقق ربا در معامله منوط به سه شرط زیر است:

1. از لحاظ عرف، اجناس مورد معامله از یک جنس شناخته شوند؛ ولی اگر یک نوع حساب نشوند؛ مثلا یک کیلو گندم با یک کیلو و نیم عدس مبادله شود، مانعی ندارد؛

2. دو کالای مورد مبادله پیمانه ای و وزنی باشد؛ نه کالایی که تعیین عرفی آن عدد یا ذرع باشد؛ مثلا اگر تخم مرغ یا گردو به صورت عددی در شهری مبادله می شود، اشکالی ندارد که مثلا صد عدد تخم مرغ با صد و بیست عدد تخم مرغ مبادله شود؛ یا مثلا چنانچه ده متر پارچه را با 20 متر پارچه مبادله کند، مشکلی ندارد و ربا محسوب نمی شود؛(2)

3. یکی از دو جنس از نظر وزن بیش تر از دیگر باشد؛ مثلا یک کیلو برنج با دو