احکام عمومی بازار صفحه 153

2.سفته دوستانه

اشاره

سفته ای است که امضا کننده در واقع بدهکار نیست؛ ولی چون بدهکار اصلی با طرف معامله آشنا و طبعاً مورد اعتبار نیست؛ ناچار از دوست معروف و صاحب اعتبار خود خواهش می کند که سفته اش را دوستانه امضا کند.

حکم سفته دوستانه

خرید و فروش سفته دوستانه تنها در موارد زیر جایز است:

1. در سفته دوستانه، امضا کننده به دوست خود وکالت می دهد که ذمه وی را به شخص سومی بفروشد. بنابراین، امضا کننده بدهکار واقعی به شخص سوم می شود و چون این معامله ربوی (وزنی یا پیمانه ای) نیست؛ خرید و فروش چنین سفته ای به کم یا زیاد صحیح است؛

2. امضا کننده ورقه سفته را به دوست خود می دهد تا آن را در بانک یا نزد شخص سومی کم کند، که این کار موجب دو امر است:

1. طلبکار صوری به اندازه ورقه سفته، نزد شخص سومی (بانک یا غیر آن) صاحب اعتبار می شود و به همین جهت بر ذمۀ طلبکار صوری معامله می شود. پس، او مدیون شخص سوم می گردد؛

2. ورقه سفته التزامی است از جانب امضا کننده به پرداخت مبلغ آن در صورتی که بدهکار از پرداخت خودداری کند. این معامله نیز صحیح است؛ زیرا این از قبیل ضمّ ذمّه به ذمّه می باشد و به حسب قواعد صحیح است؛ اگر چه بنابر مذهب حق، به ضمان برنگردد؛

3. با همان فرض امضا کننده سفته در صورت قبلی ، با کار خود دوست خود را ضمانت می کند که در صورت خودداری از پرداخت ذمه و بدهکاری