کتابخانه بالقرآن

احکام عمومی بازار صفحه 182

صفحه 182

مسائل متفرقه خرید و فروش

حکم معامله با معصیت کار و گناه کاری که پول آن ها از طریق حرام به دست می آید، چیست؟

به نظر اکثر مراجع تقلید معامله با چنین شخصی جایز نیست؛ ولی در صورتی که این فرد درآمدهای حلالی هم دارد و نمی دانید آنچه در اختیار شما قرار داده از اموال حرام است یا حلال؛ معامله با او اشکال ندارد و تصرف در آن برای شما جایز است. نظر آیت الله سیستانی آن است که اگر معامله صحیح باشد، پول آن حلال است.(1)

مسئله: اگر انسان نداند معامله ای که کرده، صحیح است یا باطل؛ نمی تواند در مالی که گرفته تصرّف نماید؛ ولی چنانچه در موقع معامله، احکام آن را می دانسته و بعد از معامله شک کند، تصرّف او اشکال ندارد و معامله صحیح است.(2)

1- استفتا از دفاتر حضرات آیات خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی، توسط سایت اسلام کوئست؛ www.islamquest.net.
2- بنابر فتوای آیت الله مکارم: «اگر انسان نداند معامله ای که کرده صحیح است یا باطل، نمی تواند در مالی که گرفته، تصرّف نماید؛ ولی می تواند معامله را انجام دهد و قبل از تصرّف در مال، حکم آن را سؤال کرده، مطابق آن عمل کند؛ ولی اگر در موقع معامله احکام آن را می دانسته و بعد از معامله شک کند صحیح انجام داده یا نه؟ معامله او صحیح است.» بنابر فتوای حضرات آیات صافی و وحید: «اگر انسان به دلیل ندانستن مسئله نداند معامله ای که کرده صحیح است یا باطل، نمی تواند در مالی که گرفته، تصرف نماید.» بنابر فتوای آیت الله سیستانی: «اگر انسان نداند معامله ای که کرده صحیح است یا باطل، نه در مالی که گرفته است می تواند تصرف نماید و نه در مالی که تحویل داده است؛ بلکه باید مسئله را یاد بگیرد یا احتیاط کند؛ هرچند با مصالحه باشد؛ ولی اگر بداند طرف راضی به تصرّف در آن است، هرچند معامله باطل باشد، تصرّف جایز است.» بنابر فتوای آیت الله زنجانی: «اگر انسان نداند معامله ای که پیش تر انجام داده، صحیح است یا باطل، حکم به صحّت معامله می شود و می تواند در مالی که گرفته تصرّف نماید» (توضیح المسائل مراجع، مسئله 2052).