مهریه و جهیزیه در اسلام و ایران صفحه 22

اِلَیْها قَبْلَ أَنْ یَدْخُلَ بِها قُلَّ أَوْ کَثُرَ، وَ لَوْ ثَوْبٌ أَوْ دِرَهُمٌ وَ قالَ: یَجْزِی الدِّرْهَمْ.(1)

ازدواج بدون مهر (هبه کردن خود بدون مطالبه عوض) از امتیازها و ویژگی پیامبر است و برای دیگران چنین امری جایز نیست، مگر آنکه چیزی کم یا زیاد، هر چند جامه یا درهمی باشد، قبل از زناشویی به همسر خویش بپردازد، (در ادامه فرمود:) برای مهر، پرداخت یک درهم نیز کفایت می کند.

در حدیث دیگری راوی نقل می کند: به امام صادق علیه السلامعرض کردم: زنی را به نکاح خویش درآورده ام. آیا مجازم قبل از پرداخت مقداری مهریه، با او مجامعت کنم؟ حضرت فرمود: «بلی، مهریه، دِیْنی بر ذمه تو است».(2)

در روایت دیگری است که امام صادق علیه السلام می فرماید: «امام مسلمان عهده دار پرداخت همه دِیْن های مؤمنان فقیر از بیت المال خواهد بود، مگر مهر زنان».(3)

براساس این روایت ها، نپرداختن مهر از بیت المال، نشانه اهمیت و ارزشمندی مهر در مقایسه با دیگر دین هاست؛ زیرا بنا بر قرآن و روایت ها، مهریه، هدیه و عطیه ای است که صداقت و صفای مرد به همسرش را نشان می دهد. پس اگر خود مرد در پرداخت آن پیش قدم شود، یا همسرش با خرسندی، آن را به شوهرش ببخشد و از مطالبه آن بگذرد، در تحکیم روابط خانوادگی و تحقق هدف های شایسته تشریع مهر، مؤثر خواهد بود. همچنین اگر مهریه را عامل بازدارنده طلاق و استوارکننده بنیان خانواده بدانیم، چنان که برخی، هدف از تشریع مهر را این گونه تفسیر کرده اند، این هدف زمانی تحقق خواهد یافت که خود مرد به طور مستقیم به پرداخت مهر اقدام کند.

ب) ضرورت وجود مهر در ازدواج

افزون بر آیه های قرآن، روایت هایی بر وجوب پرداخت مهریه دلالت دارند. حال چند نمونه از روایت های وجوب پرداخت مهر را بررسی می کنیم.

1- وسائل الشیعه، ج 21، ابواب المهور، باب 7، ص 255، ح 4.
2- همان، باب 8، ح 10.
3- همان، باب 11، ح 5.