مهریه و جهیزیه در اسلام و ایران صفحه 36

دلیل باطل نشدن عقد این است که ذکر مهر، از جمله شرایط صحت عقد به شمار نمی آید و مهر فاسد، مثل این است که عقد بدون ذکر مهر منعقد شده است. پس همان گونه که ذکر نشدن مهر، عقد را باطل نمی کند، فساد آن نیز تأثیری در عقد ندارد.

ب) مهرالمثل

اشاره

اسلام این گونه بر مهر تأکید می کند که اگر مهر فاسد شود، مهرالمثل به زن تعلق می گیرد. حتی در روایت ها چنین آمده است که: «لانِکاحَ اِلاّ بِمَهْرٍ؛ نکاح جز با مهر نیست» یا «فَلا یَصْلُحُ نِکاحٌ اِلاّ بِمَهْرٍ؛ نکاح جز با مهر به صلاح (و یا صحیح) نیست».(1)

یک _ تعریف مهرالمثل

«مهرِ امثال و اقران و نزدیکان زوجه را مهرالمثل گویند».

درباره مهرالمثل دو نکته مهم وجود دارد: نخست اینکه مقصود از امثال که در تعریف مهرالمثل آمده، چه کسانی است؟ دیگر اینکه معیار مثل بودن چیست؟ به عبارتی، زوجه بدون مهرالمسمّی از چه جهاتی باید شبیه نزدیکانش باشد تا مهرش مثل مهر آنان محاسبه شود. سرانجام اینکه در چه مواردی، مهرالمثل به زوجه، تعلق می گیرد؟

دو _ امثال و مهر امثال از دیدگاه فقیهان

مراد از امثال، زنان مشابه و هم قطاران زوجه، از زنان فامیل است. حال اگر از طرف پدر باشد یا مادر، فرقی نمی کند.

«مهرالمثل، به مهر زنان فامیل زوجه، از طرف پدر و مادر تعیین می شود».(2)

سه _ معیار مشابهت

شیخ مفید از عالمان بزرگ اسلام، ملاک هم سطحی و مثل بودن را در شرف و زیبایی می داند. صاحب جواهر از اندیشمندان بزرگوار معاصر می نویسد: