- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- اهمیت پژوهش 5
- فصل اول: کلیات 5
- هدف های کلی پژوهش 5
- پرسش اصلی 6
- پرسش های فرعی 6
- تعریف مفاهیم 6
- مهریه 6
- پیشینه پژوهش 6
- پرسش های پژوهش 6
- جهیزیه 7
- اشاره 8
- فصل دوم: مهریه در اسلام 8
- 1. مهریه در قرآن 9
- اشاره 9
- الف) پرداخت مهریه 9
- ب) مهریه؛ عطیه الهی 11
- د) رعایت تناسب در مهریه 13
- ج) مهریه؛ هدیه ای از روی شوق 13
- ه_) استقلال حقوق زن 14
- و) مشروعیت ضمنی مهر زیاد 18
- 2. مهریه در حدیث 21
- الف) اهمیت مهر 21
- اشاره 21
- ب) ضرورت وجود مهر در ازدواج 22
- ج) پیامدهای پرداخت نکردن مهریه 23
- ه_) شرایط مهر 25
- د) پاداش بخشش مهریه 25
- و) میزان مهریه 27
- ز) مقدار مهرالسنه 29
- ح) میزان مهر حضرت فاطمه علیهاالسلام 30
- ط) تعیین مهرالسنه به نرخ روز 32
- فصل سوم: احکام فقهی مهریه 34
- شرایط مهرالمسمّی 34
- الف) مهرالمسمّی 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- 1. دسته بندی مهر 34
- یک _ مال بودن 34
- دو _ قابلیت تملک 35
- چهار _ تعیین نمونه 35
- سه _ داشتن منفعت عقلایی و مشروع 35
- سه _ معیار مشابهت 36
- ب) مهرالمثل 36
- اشاره 36
- دو _ امثال و مهر امثال از دیدگاه فقیهان 36
- یک _ تعریف مهرالمثل 36
- چهار _ موارد تعلق مهرالمثل 37
- ج) مهر واگذار شده 38
- 2. مالکیت مهریه 38
- الف) نقدی یا نسیه بودن مهریه 39
- ب) پرداخت مهریه به نرخ روز 39
- اشاره 39
- 3. شیوه پرداخت مهریه 39
- یک _ دیدگاه فقیهان 40
- دو _ دیدگاه قانون مدنی ایران 41
- 4. عوامل استقرار مهر 42
- 5. مهر در ازدواج موقت 43
- اشاره 44
- 1. نقش مهریه در عقد 44
- فصل چهارم: کارکردهای اجتماعی مهریه 44
- اشاره 44
- الف) نشانه اهمیت عقد 44
- ب) تقویت جنبه معنوی عقد 45
- ج) مانع طلاق 46
- 2. آثار مهریه برای موقعیت زن 48
- اشاره 48
- الف) کسب رضایت و ارزش بخشی به موقعیت معنوی زن 49
- ب) دریافت هدیه 52
- ج) پشتوانه ای در برابر حوادث 54
- د) نشانه شخصیت زن 55
- ه_ ) جبران جایگاه از دست رفته 56
- و) پاداش کار در خانه 58
- ز) جبران کمبود حقوق مالی زن 59
- ط) زمینه ساز فعالیت اقتصادی 61
- ح) نشان حق مالکیت زن 61
- 3. آثار مهریه برای مرد 62
- اشاره 63
- 4. مهریه بدون کارکرد 63
- 1. ارزیابی عرفی 64
- 2. ارزیابی ارزشی 65
- فصل پنجم: عوامل افزایش مهریه و راه حل های کاهش آن 67
- اشاره 67
- الف) نمایش طبقاتی 69
- 1. علل افزایش مهریه 69
- ب) نسیه بودن مهر 70
- ج) حسادت یا چشم و هم چشمی 72
- د) بیم از آینده 73
- ه) موقعیت زن در گذشته 75
- و) ساختار زندگی مدرن 76
- ز) سن و ویژگی های ظاهری 77
- الف) جدی نگرفتن مهریه 79
- 2. راهکارهای حل مشکل مهریه 79
- ب) تغییر شیوه پرداخت مهریه 80
- ج) جای گزینی نگرش انسانی به جای نگرش اقتصادی 81
- د) توجه به پیامدهای منفی مهریه های سنگین 83
- ه_) آموزش جوانان 84
- و) توجه به الگوهای مناسب 85
- 1. تعریف جهیزیه 87
- فصل ششم: جهیزیه 87
- اشاره 87
- 2. مسئول تهیه جهیزیه 88
- 3. دیدگاه فقهی درباره جهیزیه 88
- 4. الگوی جهیزیه در اسلام 89
- 6. پیامدهای جهیزیه سنگین 92
- 5. مصداق جهیزیه 92
- 7. مالک جهاز 93
- 8. برگرداندن جهیزیه 93
- کتاب نامه 96
اگر مهریه او در سال 1330 پنج هزار تومان بوده و همسر وی در سال 1379 فوت کرده باشد، مبلغ مهریه او 1735978 تومان خواهد شد.
4. عوامل استقرار مهر
زن بعد از عقد نکاح، مالک مهر می شود. البته مالکیت او بر نصف مهر قطعی است، ولی نصف دیگر آن به واسطه برخی از عوامل مانند طلاق قبل از نزدیکی، ساقط می شود. در مقابل، عواملی نیز وجود دارند که مالکیت بر نصف دوم را قطعی می سازد. عواملی که مالکیت را بر همه مهر قطعی می سازد، عبارتند از:
الف) نزدیکی؛
ب) فوت زوج یا زوجه؛
ج) ارتداد زوج.
درباره عامل اول (نزدیکی)، میان فقهای مسلمان اتفاق نظر وجود دارد.
همه فقها قبول دارند چنانچه فوت زوج یا زوجه بعد از نزدیکی اتفاق بیفتد، مالکیت زوجه بر تمام مهر قطعی است. فقیهان در مورد بار شدن مهریه، بر فوت قبل از نزدیکی نظر یکسانی ندارند. حضرت امام رحمه الله می فرماید:
اگر یکی از زوجین قبل از نزدیکی بمیرد، مهریه نصف می شود، به ویژه اگر زن مرده باشد، ولی بهتر و به احتیاط نزدیک تر این است که مصالحه کنند، به ویژه اگر مرد فوت کرده باشد.(1)
درباره عامل سوم یا همان ارتداد باید گفت اگر پیش از نزدیکی، یکی از زوجین مرتد شود، دو صورت دارد: یا ارتداد از ناحیه زن است که فقها گفته اند در این صورت، به دلیل اقدام به ارتداد، مهریه اش ساقط می شود. ولی
1- 1.امام خمینی، تحریرالوسیله، تهران، مکتبه اعتماد کاظمینی، 1366، چ 6، ج 6، ص 269.