مهریه و جهیزیه در اسلام و ایران صفحه 47

در متون دینی به این کارکرد مهریه هیچ گونه اشاره ای نشده است، بلکه برعکس، تعبیرهایی مانند نحله که در قرآن به چشم می خورد، با این گونه کارکردها ناسازگار است و در اصل، سازمان دهی پرداخت مهریه در صدر اسلام، با آنچه امروزه رواج یافته، متفاوت بوده است. مهریه در صدر اسلام، به صورت نقدی در ابتدای ازدواج پرداخت می شد، در حالی که امروزه مهریه در قباله ازدواج ثبت می شود و بر عهده مردان باقی می ماند و فقط به عنوان ضمانت روز مبادا برای زن کارکرد دارد. برخی، مهریه را نوعی ضمانت می دانند؛ زیرا عقیده دارند زن در بافت اجتماعی، حلقه شکننده تری است. البته این ضمانت، در جنبه شرعی مهریه لحاظ نشده، ولی در واقع چنین است.(1)

بدین ترتیب، از نظر شرعی، مهریه برای بیمه کردن زندگی زنان نبوده، بلکه در طول زمان، این فرهنگ در جامعه چنین شکل گرفته است که از مهریه بدین منظور یاری بجویند. حال آنکه باید پرسید آیا مهریه برای رسیدن به این خواسته، ابزار مناسبی است؟ آیا تجربه گواهی می دهد که مهریه بتواند از طلاق جلوگیری کند؟ به نظر می رسد داشتن انتظار چنین کارکردی از مهریه، دور از واقعیت است.

زندگی هایی که در وضع ناخوشایند از هم پاشیدن هستند، با مهریه نمی توانند تداوم یابند و اگر پابرجا نیز بمانند، زندگی چندان مطلوب و امیدوارکننده ای نخواهند بود. اگرچه برخی بر این باورند که مهریه می تواند برای زندگی آینده زن، ضمانت اقتصادی پدید آورد و شوهر را از طلاق دادن منصرف کند. تجربه نشان داده است اگر شوهر، تندخو و از اخلاق شایسته