- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- هدف های کلی پژوهش 5
- فصل اول: کلیات 5
- اهمیت پژوهش 5
- مهریه 6
- تعریف مفاهیم 6
- پرسش اصلی 6
- پرسش های پژوهش 6
- پرسش های فرعی 6
- پیشینه پژوهش 6
- جهیزیه 7
- فصل دوم: مهریه در اسلام 8
- اشاره 8
- الف) پرداخت مهریه 9
- 1. مهریه در قرآن 9
- اشاره 9
- ب) مهریه؛ عطیه الهی 11
- ج) مهریه؛ هدیه ای از روی شوق 13
- د) رعایت تناسب در مهریه 13
- ه_) استقلال حقوق زن 14
- و) مشروعیت ضمنی مهر زیاد 18
- اشاره 21
- الف) اهمیت مهر 21
- 2. مهریه در حدیث 21
- ب) ضرورت وجود مهر در ازدواج 22
- ج) پیامدهای پرداخت نکردن مهریه 23
- ه_) شرایط مهر 25
- د) پاداش بخشش مهریه 25
- و) میزان مهریه 27
- ز) مقدار مهرالسنه 29
- ح) میزان مهر حضرت فاطمه علیهاالسلام 30
- ط) تعیین مهرالسنه به نرخ روز 32
- الف) مهرالمسمّی 34
- اشاره 34
- فصل سوم: احکام فقهی مهریه 34
- 1. دسته بندی مهر 34
- شرایط مهرالمسمّی 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- یک _ مال بودن 34
- سه _ داشتن منفعت عقلایی و مشروع 35
- دو _ قابلیت تملک 35
- چهار _ تعیین نمونه 35
- ب) مهرالمثل 36
- سه _ معیار مشابهت 36
- دو _ امثال و مهر امثال از دیدگاه فقیهان 36
- اشاره 36
- یک _ تعریف مهرالمثل 36
- چهار _ موارد تعلق مهرالمثل 37
- ج) مهر واگذار شده 38
- 2. مالکیت مهریه 38
- ب) پرداخت مهریه به نرخ روز 39
- اشاره 39
- الف) نقدی یا نسیه بودن مهریه 39
- 3. شیوه پرداخت مهریه 39
- یک _ دیدگاه فقیهان 40
- دو _ دیدگاه قانون مدنی ایران 41
- 4. عوامل استقرار مهر 42
- 5. مهر در ازدواج موقت 43
- 1. نقش مهریه در عقد 44
- اشاره 44
- فصل چهارم: کارکردهای اجتماعی مهریه 44
- اشاره 44
- الف) نشانه اهمیت عقد 44
- ب) تقویت جنبه معنوی عقد 45
- ج) مانع طلاق 46
- 2. آثار مهریه برای موقعیت زن 48
- اشاره 48
- الف) کسب رضایت و ارزش بخشی به موقعیت معنوی زن 49
- ب) دریافت هدیه 52
- ج) پشتوانه ای در برابر حوادث 54
- د) نشانه شخصیت زن 55
- ه_ ) جبران جایگاه از دست رفته 56
- و) پاداش کار در خانه 58
- ز) جبران کمبود حقوق مالی زن 59
- ط) زمینه ساز فعالیت اقتصادی 61
- ح) نشان حق مالکیت زن 61
- 3. آثار مهریه برای مرد 62
- اشاره 63
- 4. مهریه بدون کارکرد 63
- 1. ارزیابی عرفی 64
- 2. ارزیابی ارزشی 65
- فصل پنجم: عوامل افزایش مهریه و راه حل های کاهش آن 67
- اشاره 67
- الف) نمایش طبقاتی 69
- 1. علل افزایش مهریه 69
- ب) نسیه بودن مهر 70
- ج) حسادت یا چشم و هم چشمی 72
- د) بیم از آینده 73
- ه) موقعیت زن در گذشته 75
- و) ساختار زندگی مدرن 76
- ز) سن و ویژگی های ظاهری 77
- الف) جدی نگرفتن مهریه 79
- 2. راهکارهای حل مشکل مهریه 79
- ب) تغییر شیوه پرداخت مهریه 80
- ج) جای گزینی نگرش انسانی به جای نگرش اقتصادی 81
- د) توجه به پیامدهای منفی مهریه های سنگین 83
- ه_) آموزش جوانان 84
- و) توجه به الگوهای مناسب 85
- 1. تعریف جهیزیه 87
- فصل ششم: جهیزیه 87
- اشاره 87
- 2. مسئول تهیه جهیزیه 88
- 3. دیدگاه فقهی درباره جهیزیه 88
- 4. الگوی جهیزیه در اسلام 89
- 6. پیامدهای جهیزیه سنگین 92
- 5. مصداق جهیزیه 92
- 7. مالک جهاز 93
- 8. برگرداندن جهیزیه 93
- کتاب نامه 96
تعلق ندارد. صداق، در مقابل تمتع و لذت جویی مرد از زن نیست؛ زیرا خداوند، فایده های نکاح _ ارضای شهوت و صاحب فرزند شدن _ را میان زن و مرد، مشترک قرار داده است. پس حکمت این مسئله که خداوند، مرد را به پرداخت مهریه امر کرده، در مرحله نخست، گویای عطیه بودن مهر از سوی خداوند به زن است. بر این اساس، برخی مهریه را هدیه می دانند و برخی دیگر آن را قبول ندارند.
ج) پشتوانه ای در برابر حوادث
پیشامدهایی از قبیل جدایی و از هم پاشیدن زندگی یا مرگ شوهر، تهدیدکننده زندگی زناشویی اند. این گونه حوادث، زن را یک باره در وضع دشوار، ناگوار و بحرانی قرار می دهد و او باید در موقعیت های جدید، مسئولیت هایی را ایفا کند که از پیش برای آنها آمادگی نداشت و برعهده مرد بود. تا زمانی که زن برای این وظایف جدید آمادگی یابد، باید از او برای رویارویی با این وضع پیش آمده حمایت شود. زن طلاق گرفته، مانند دیگر انسان ها نیازمند سرپناه، مسکن، خوراک و پوشاک مناسب است، ولی گاه کسی نیست که این امکانات را برای او فراهم کند. همچنین پس از مرگ شوهر ممکن است ورثه، اموال شوهر را میان خود قسمت کنند، در حالی که زن بیشتر بدان نیازمند است و پس از مرگ شوهر یا جدایی از وی، باید از امکانات اولیه زندگی برخوردار باشد تا بتواند به گونه ای شایسته و به دور از هرگونه ذلت به زندگی ادامه دهد. در همه مواردی که به آنها اشاره شد، مهریه، ابزاری است که می توان از آن در برابر این گونه رویدادها و موقعیت ها بهره برد و با آن، به حمایت از زن برخاست. مهر، یعنی ذخیره زندگی آینده زن که می تواند دست کم برای مدتی که زن وضع روشنی برای زندگی آینده خود پیدا نکرده است، کمکی مؤثر برای او باشد.