- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- فصل اول: کلیات 5
- هدف های کلی پژوهش 5
- اهمیت پژوهش 5
- پرسش های فرعی 6
- پرسش های پژوهش 6
- مهریه 6
- تعریف مفاهیم 6
- پرسش اصلی 6
- پیشینه پژوهش 6
- جهیزیه 7
- فصل دوم: مهریه در اسلام 8
- اشاره 8
- 1. مهریه در قرآن 9
- اشاره 9
- الف) پرداخت مهریه 9
- ب) مهریه؛ عطیه الهی 11
- د) رعایت تناسب در مهریه 13
- ج) مهریه؛ هدیه ای از روی شوق 13
- ه_) استقلال حقوق زن 14
- و) مشروعیت ضمنی مهر زیاد 18
- اشاره 21
- الف) اهمیت مهر 21
- 2. مهریه در حدیث 21
- ب) ضرورت وجود مهر در ازدواج 22
- ج) پیامدهای پرداخت نکردن مهریه 23
- ه_) شرایط مهر 25
- د) پاداش بخشش مهریه 25
- و) میزان مهریه 27
- ز) مقدار مهرالسنه 29
- ح) میزان مهر حضرت فاطمه علیهاالسلام 30
- ط) تعیین مهرالسنه به نرخ روز 32
- فصل سوم: احکام فقهی مهریه 34
- یک _ مال بودن 34
- الف) مهرالمسمّی 34
- اشاره 34
- 1. دسته بندی مهر 34
- اشاره 34
- شرایط مهرالمسمّی 34
- اشاره 34
- چهار _ تعیین نمونه 35
- سه _ داشتن منفعت عقلایی و مشروع 35
- دو _ قابلیت تملک 35
- دو _ امثال و مهر امثال از دیدگاه فقیهان 36
- ب) مهرالمثل 36
- اشاره 36
- یک _ تعریف مهرالمثل 36
- سه _ معیار مشابهت 36
- چهار _ موارد تعلق مهرالمثل 37
- 2. مالکیت مهریه 38
- ج) مهر واگذار شده 38
- الف) نقدی یا نسیه بودن مهریه 39
- 3. شیوه پرداخت مهریه 39
- ب) پرداخت مهریه به نرخ روز 39
- اشاره 39
- یک _ دیدگاه فقیهان 40
- دو _ دیدگاه قانون مدنی ایران 41
- 4. عوامل استقرار مهر 42
- 5. مهر در ازدواج موقت 43
- اشاره 44
- 1. نقش مهریه در عقد 44
- الف) نشانه اهمیت عقد 44
- فصل چهارم: کارکردهای اجتماعی مهریه 44
- اشاره 44
- ب) تقویت جنبه معنوی عقد 45
- ج) مانع طلاق 46
- اشاره 48
- 2. آثار مهریه برای موقعیت زن 48
- الف) کسب رضایت و ارزش بخشی به موقعیت معنوی زن 49
- ب) دریافت هدیه 52
- ج) پشتوانه ای در برابر حوادث 54
- د) نشانه شخصیت زن 55
- ه_ ) جبران جایگاه از دست رفته 56
- و) پاداش کار در خانه 58
- ز) جبران کمبود حقوق مالی زن 59
- ط) زمینه ساز فعالیت اقتصادی 61
- ح) نشان حق مالکیت زن 61
- 3. آثار مهریه برای مرد 62
- اشاره 63
- 4. مهریه بدون کارکرد 63
- 1. ارزیابی عرفی 64
- 2. ارزیابی ارزشی 65
- اشاره 67
- فصل پنجم: عوامل افزایش مهریه و راه حل های کاهش آن 67
- الف) نمایش طبقاتی 69
- 1. علل افزایش مهریه 69
- ب) نسیه بودن مهر 70
- ج) حسادت یا چشم و هم چشمی 72
- د) بیم از آینده 73
- ه) موقعیت زن در گذشته 75
- و) ساختار زندگی مدرن 76
- ز) سن و ویژگی های ظاهری 77
- الف) جدی نگرفتن مهریه 79
- 2. راهکارهای حل مشکل مهریه 79
- ب) تغییر شیوه پرداخت مهریه 80
- ج) جای گزینی نگرش انسانی به جای نگرش اقتصادی 81
- د) توجه به پیامدهای منفی مهریه های سنگین 83
- ه_) آموزش جوانان 84
- و) توجه به الگوهای مناسب 85
- 1. تعریف جهیزیه 87
- فصل ششم: جهیزیه 87
- اشاره 87
- 2. مسئول تهیه جهیزیه 88
- 3. دیدگاه فقهی درباره جهیزیه 88
- 4. الگوی جهیزیه در اسلام 89
- 6. پیامدهای جهیزیه سنگین 92
- 5. مصداق جهیزیه 92
- 7. مالک جهاز 93
- 8. برگرداندن جهیزیه 93
- کتاب نامه 96
خانه است؛ زیرا در غیر این صورت، این بخش از کارها بدون اجر و مزد می ماند.
زن در محیط خانه، خود را با مسئولیت های متعدد و متنوع روبه رو می بیند؛ از تمکین شوهر و سرپرستی فرزند گرفته تا انجام دادن انواع کار خانگی مانند نظافت، پختن غذا و میهمان داری. برخی فعالیت های اقتصادی همچون قالی بافی، دامداری و کشاورزی را نیز در برخی جوامع روستایی باید به وظایف پیشین افزود. افزون بر آن، ضرورت کار کردن در محیط های اداری و سازمانی با هدف کمک به تأمین نیازهای ضروری خانواده، در بسیاری از خانواده های شهری، مسئولیت هایی است که انجام دادن آن به حق یا باطل، به زن سپرده شده است. او نیز برای ایفای درست همه این وظایف طاقت فرسا به اجبار، و در بخشی از حیطه های آن، از روی عواطف انسانی و دغدغه های اخلاقی، تمام سرمایه های وجودی خویش را به کار می گیرد و در ازای آن، از پاداش مناسب محروم است. بنا بر این دیدگاه، تشریع مهر، اقدامی است خردپسند یا از روی دلسوزی، به منظور جبران اندکی از انبوه خدمات ارزشمند او در محیط خانواده نیز معادلی است هر چند نارسا برای انجام دادن مسئولیت های متعددی که پیوند زناشویی، وی را بدان پایبند ساخته است.(1)
این دیدگاه ها با اشکال های متعددی روبه روست. استقرار نصف مهر به مجرد انعقاد عقد و لزوم پرداخت آن قبل از هر گونه خدمت، یکی از اشکال های وارد شده بر این دیدگاه است.
ز) جبران کمبود حقوق مالی زن
یکی از اشکالاتی که بر نظام حقوقی اسلام گرفته می شود، این است که چرا حق الارث مردان، دو برابر زنان است؟
1- نک: تبیین جامعه شناختی مهریه، ص 271.