مهریه و جهیزیه در اسلام و ایران صفحه 60

پاسخ های فراوانی به این مسئله داده شده که از جمله این پاسخ ها، جبران شدن این تفاوت به وسیله مهریه ای است که به زن پرداخت می شود.

در توضیح مطلب باید به سه نکته توجه کرد: مطلب اول آنکه، خداوند قوانین حقوقی مربوط به زن و مرد را با در نظر گرفتن تفاوت های فیزیکی، روانی و با توجه به دیگر احکام شرعی زن و مرد، وضع کرده است. نکته دوم آنکه نظام حقوقی اسلام، بر پایه مصلحت هایی است که خداوند متعال برای وضع قوانین در نظر گرفته است. سومین نکته آن است که این نظام حقوقی دارای اجزا و عناصری است که با یکدیگر در ارتباط هستند و نباید قانونی را جدا از دیگر قوانین بررسی کرد، بلکه باید به همه قوانین حقوقی اسلام به صورت مرتبط با هم نگریست.

بر این اساس، می توان گفت با توجه به شرایط زن و مرد و تفاوت های فیزیکی و روانی آن دو و اینکه مرد باید در پی تلاش اقتصادی برای برآوردن نیاز زندگی آینده خود باشد، به عبارت دیگر نفقه زندگی برعهده وی نهاده شده و از این نظر زن مسئولیتی ندارد، بایسته است برای تأمین شدن هزینه زندگی بخش بیشتری از ارث به او برسد. در نتیجه حق زن کمتر خواهد شد، ولی شارع مقدس این کمبود مالی را به وسیله تشریع مهریه و واجب بودن آن جبران کرده است. در واقع، واجب کردن مهریه برای زن، حکمی است برای جبران حق الارث او.

سُئِلَ ابا عبد الله علیه السلام: لِأی عِلَّهٍ صَارَتِ المیراثُ لِلذَکَرِ مِثلُ حَظَّ الاُنثَیَیْنِ؟ قال لَمّا جَعَلَ لَها مِنَ الصِّداقِ.(1)

از حضرت صادق علیه السلام پرسیدند: چرا ارث مردان دو برابر زنان شده است؟ حضرت در پاسخ فرمود: زیرا زنان از مهر بهره مند می شوند.