- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- هدف های کلی پژوهش 5
- فصل اول: کلیات 5
- اهمیت پژوهش 5
- پرسش اصلی 6
- تعریف مفاهیم 6
- پیشینه پژوهش 6
- پرسش های پژوهش 6
- پرسش های فرعی 6
- مهریه 6
- جهیزیه 7
- اشاره 8
- فصل دوم: مهریه در اسلام 8
- 1. مهریه در قرآن 9
- الف) پرداخت مهریه 9
- اشاره 9
- ب) مهریه؛ عطیه الهی 11
- د) رعایت تناسب در مهریه 13
- ج) مهریه؛ هدیه ای از روی شوق 13
- ه_) استقلال حقوق زن 14
- و) مشروعیت ضمنی مهر زیاد 18
- الف) اهمیت مهر 21
- اشاره 21
- 2. مهریه در حدیث 21
- ب) ضرورت وجود مهر در ازدواج 22
- ج) پیامدهای پرداخت نکردن مهریه 23
- ه_) شرایط مهر 25
- د) پاداش بخشش مهریه 25
- و) میزان مهریه 27
- ز) مقدار مهرالسنه 29
- ح) میزان مهر حضرت فاطمه علیهاالسلام 30
- ط) تعیین مهرالسنه به نرخ روز 32
- یک _ مال بودن 34
- شرایط مهرالمسمّی 34
- الف) مهرالمسمّی 34
- فصل سوم: احکام فقهی مهریه 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- 1. دسته بندی مهر 34
- اشاره 34
- چهار _ تعیین نمونه 35
- سه _ داشتن منفعت عقلایی و مشروع 35
- دو _ قابلیت تملک 35
- دو _ امثال و مهر امثال از دیدگاه فقیهان 36
- ب) مهرالمثل 36
- سه _ معیار مشابهت 36
- یک _ تعریف مهرالمثل 36
- اشاره 36
- چهار _ موارد تعلق مهرالمثل 37
- 2. مالکیت مهریه 38
- ج) مهر واگذار شده 38
- الف) نقدی یا نسیه بودن مهریه 39
- 3. شیوه پرداخت مهریه 39
- ب) پرداخت مهریه به نرخ روز 39
- اشاره 39
- یک _ دیدگاه فقیهان 40
- دو _ دیدگاه قانون مدنی ایران 41
- 4. عوامل استقرار مهر 42
- 5. مهر در ازدواج موقت 43
- اشاره 44
- اشاره 44
- 1. نقش مهریه در عقد 44
- فصل چهارم: کارکردهای اجتماعی مهریه 44
- الف) نشانه اهمیت عقد 44
- ب) تقویت جنبه معنوی عقد 45
- ج) مانع طلاق 46
- 2. آثار مهریه برای موقعیت زن 48
- اشاره 48
- الف) کسب رضایت و ارزش بخشی به موقعیت معنوی زن 49
- ب) دریافت هدیه 52
- ج) پشتوانه ای در برابر حوادث 54
- د) نشانه شخصیت زن 55
- ه_ ) جبران جایگاه از دست رفته 56
- و) پاداش کار در خانه 58
- ز) جبران کمبود حقوق مالی زن 59
- ح) نشان حق مالکیت زن 61
- ط) زمینه ساز فعالیت اقتصادی 61
- 3. آثار مهریه برای مرد 62
- اشاره 63
- 4. مهریه بدون کارکرد 63
- 1. ارزیابی عرفی 64
- 2. ارزیابی ارزشی 65
- فصل پنجم: عوامل افزایش مهریه و راه حل های کاهش آن 67
- اشاره 67
- 1. علل افزایش مهریه 69
- الف) نمایش طبقاتی 69
- ب) نسیه بودن مهر 70
- ج) حسادت یا چشم و هم چشمی 72
- د) بیم از آینده 73
- ه) موقعیت زن در گذشته 75
- و) ساختار زندگی مدرن 76
- ز) سن و ویژگی های ظاهری 77
- الف) جدی نگرفتن مهریه 79
- 2. راهکارهای حل مشکل مهریه 79
- ب) تغییر شیوه پرداخت مهریه 80
- ج) جای گزینی نگرش انسانی به جای نگرش اقتصادی 81
- د) توجه به پیامدهای منفی مهریه های سنگین 83
- ه_) آموزش جوانان 84
- و) توجه به الگوهای مناسب 85
- 1. تعریف جهیزیه 87
- فصل ششم: جهیزیه 87
- اشاره 87
- 2. مسئول تهیه جهیزیه 88
- 3. دیدگاه فقهی درباره جهیزیه 88
- 4. الگوی جهیزیه در اسلام 89
- 6. پیامدهای جهیزیه سنگین 92
- 5. مصداق جهیزیه 92
- 7. مالک جهاز 93
- 8. برگرداندن جهیزیه 93
- کتاب نامه 96
فصل پنجم: عوامل افزایش مهریه و راه حل های کاهش آن
اشاره
در متون دینی، به ازدواج و تشکیل خانواده سفارش های بسیار زیادی شده است. اسلام با ایجاد مانع در راه ازدواج، مخالف است و از زمینه سازی برای آسان گرفتن این امر حمایت می کند. ضمن آنکه نیاز به تشکیل خانواده، امری ضروری، عقلانی و طبیعی است و فهم این مسئله بیان و دستور شرعی نمی خواهد.
امروزه بالا رفتن مهریه یکی از موانع مهم بر سر راه تشکیل خانواده و ازدواج جوانان به شمار می رود. این وضع، به شدت خانواده ها را نگران کرده است؛ زیرا بر اساس آموزه های دینی، مهریه، هدیه ای از سوی مرد به زن است و هدیه، بدون شک به منظور آسان ساختن امر ازدواج است و نباید مانعی برای ازدواج خوانده شود.
امروزه با توجه به بالا بودن مهریه در جامعه ما، دو نکته مهم را می توان بررسی کرد:
1. تفاوت آموزه های دین درباره مهریه؛ زیرا از یک سو برای مهریه مقدار مشخصی تعیین نشده است و بنا بر فتاوای فقها و مضمون آیه ها و روایت ها هر کسی به هر میزان که بخواهد، می تواند برای خود مهریه قرار دهد. از سوی دیگر، سفارش اسلام بر کم گرفتن مهریه است. همچنین مجموع سفارش اسلام، بر آسان گیری در امر ازدواج است و بدین منظور تأکید می کند که مقدار مهریه باید کم باشد. البته این مهریه کم باید به زن پرداخت شود و تنها نوشتن بر روی کاغذ و تنظیم سند کافی نیست.