مهریه و جهیزیه در اسلام و ایران صفحه 69

با توجه به این دو نکته تلاش خواهیم کرد راهکارهایی را بیابیم که مهریه را به جایگاه اصلی اش برگردانیم و با مهریه های نامعقول و بسیار زیاد مبارزه کنیم.

1. علل افزایش مهریه

الف) نمایش طبقاتی

برخی بر این باورند که میزان مهریه، نشان از طبقه اجتماعی زوجین دارد. مفهوم این نظریه را تفاوت مهریه های افراد در طبقه های گوناگون روشن می کند. هر کس از هر طبقه، بسته به جایگاه خویش، مهریه خود را معیّن می کند. ازدواج، رابطه تبادلی و نوعی بده و بستان است. بده و بستان ها در گروه های بالای جامعه بیشتر روی می دهد. میزان مهریه نیز که نوعی از این بده و بستان هاست، از نظر عددی، بسیار رشد می کند. البته تعیین مهریه ضمن در نظر گرفتن طبقه افراد، با کارکرد اصلی مهریه در نگاه عرف که همان جلوگیری از طلاق باشد، بسیار هماهنگ است؛ زیرا مهریه های اندک در طبقه های بالای جامعه، از طلاق جلوگیری نمی کند. پس مهریه هر گروه باید مناسب با طبقه شان تعیین شود تا کارکرد خود را نیز از دست ندهد.

بنا بر نتایج پژوهشی درباره ازدواج و ویژگی های آن در ایران، در سال های 1340 تا 1344 میزان مهریه، به میزان تحصیلات بستگی داشت. هم بستگی میان این دو پدیده، به طور مستقیم و هم جهت افزایش می یافت؛ یعنی میزان مهر با افزایش سطح آموزش به سرعت بالا می رفت. به نظر می رسید که آموزش، عامل مؤثر و قطعی بر میزان مهریه بود. حال آنکه در عمل و با اعمال شیوه ای که چند متغیر را در تقاطع با یکدیگر قرار می داد، چنین به دست آمد که میزان واقعی وابستگی مهریه به تحصیلات چندان زیاد