- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- اهمیت پژوهش 5
- فصل اول: کلیات 5
- هدف های کلی پژوهش 5
- تعریف مفاهیم 6
- مهریه 6
- پرسش های فرعی 6
- پرسش اصلی 6
- پرسش های پژوهش 6
- پیشینه پژوهش 6
- جهیزیه 7
- اشاره 8
- فصل دوم: مهریه در اسلام 8
- الف) پرداخت مهریه 9
- 1. مهریه در قرآن 9
- اشاره 9
- ب) مهریه؛ عطیه الهی 11
- د) رعایت تناسب در مهریه 13
- ج) مهریه؛ هدیه ای از روی شوق 13
- ه_) استقلال حقوق زن 14
- و) مشروعیت ضمنی مهر زیاد 18
- الف) اهمیت مهر 21
- اشاره 21
- 2. مهریه در حدیث 21
- ب) ضرورت وجود مهر در ازدواج 22
- ج) پیامدهای پرداخت نکردن مهریه 23
- د) پاداش بخشش مهریه 25
- ه_) شرایط مهر 25
- و) میزان مهریه 27
- ز) مقدار مهرالسنه 29
- ح) میزان مهر حضرت فاطمه علیهاالسلام 30
- ط) تعیین مهرالسنه به نرخ روز 32
- اشاره 34
- الف) مهرالمسمّی 34
- 1. دسته بندی مهر 34
- اشاره 34
- شرایط مهرالمسمّی 34
- یک _ مال بودن 34
- اشاره 34
- فصل سوم: احکام فقهی مهریه 34
- دو _ قابلیت تملک 35
- سه _ داشتن منفعت عقلایی و مشروع 35
- چهار _ تعیین نمونه 35
- دو _ امثال و مهر امثال از دیدگاه فقیهان 36
- ب) مهرالمثل 36
- سه _ معیار مشابهت 36
- اشاره 36
- یک _ تعریف مهرالمثل 36
- چهار _ موارد تعلق مهرالمثل 37
- 2. مالکیت مهریه 38
- ج) مهر واگذار شده 38
- الف) نقدی یا نسیه بودن مهریه 39
- ب) پرداخت مهریه به نرخ روز 39
- 3. شیوه پرداخت مهریه 39
- اشاره 39
- یک _ دیدگاه فقیهان 40
- دو _ دیدگاه قانون مدنی ایران 41
- 4. عوامل استقرار مهر 42
- 5. مهر در ازدواج موقت 43
- 1. نقش مهریه در عقد 44
- اشاره 44
- فصل چهارم: کارکردهای اجتماعی مهریه 44
- الف) نشانه اهمیت عقد 44
- اشاره 44
- ب) تقویت جنبه معنوی عقد 45
- ج) مانع طلاق 46
- 2. آثار مهریه برای موقعیت زن 48
- اشاره 48
- الف) کسب رضایت و ارزش بخشی به موقعیت معنوی زن 49
- ب) دریافت هدیه 52
- ج) پشتوانه ای در برابر حوادث 54
- د) نشانه شخصیت زن 55
- ه_ ) جبران جایگاه از دست رفته 56
- و) پاداش کار در خانه 58
- ز) جبران کمبود حقوق مالی زن 59
- ط) زمینه ساز فعالیت اقتصادی 61
- ح) نشان حق مالکیت زن 61
- 3. آثار مهریه برای مرد 62
- اشاره 63
- 4. مهریه بدون کارکرد 63
- 1. ارزیابی عرفی 64
- 2. ارزیابی ارزشی 65
- فصل پنجم: عوامل افزایش مهریه و راه حل های کاهش آن 67
- اشاره 67
- 1. علل افزایش مهریه 69
- الف) نمایش طبقاتی 69
- ب) نسیه بودن مهر 70
- ج) حسادت یا چشم و هم چشمی 72
- د) بیم از آینده 73
- ه) موقعیت زن در گذشته 75
- و) ساختار زندگی مدرن 76
- ز) سن و ویژگی های ظاهری 77
- الف) جدی نگرفتن مهریه 79
- 2. راهکارهای حل مشکل مهریه 79
- ب) تغییر شیوه پرداخت مهریه 80
- ج) جای گزینی نگرش انسانی به جای نگرش اقتصادی 81
- د) توجه به پیامدهای منفی مهریه های سنگین 83
- ه_) آموزش جوانان 84
- و) توجه به الگوهای مناسب 85
- فصل ششم: جهیزیه 87
- 1. تعریف جهیزیه 87
- اشاره 87
- 2. مسئول تهیه جهیزیه 88
- 3. دیدگاه فقهی درباره جهیزیه 88
- 4. الگوی جهیزیه در اسلام 89
- 6. پیامدهای جهیزیه سنگین 92
- 5. مصداق جهیزیه 92
- 7. مالک جهاز 93
- 8. برگرداندن جهیزیه 93
- کتاب نامه 96
در قرآن، از مهر با عنوان های صداق، فریضه، اجر، نحله و امتاع یاد شده است. در روایت ها، علایق و حباء؛ در بیان فقها عقر و در لسان عرب، سیاق و نافجه برای این منظور به کار می رود.(1) «در زبان فارسی از آن با عنوان های صداق، کابین و مهریه یاد می شود».(2)
مهر در اصطلاح، صداق یا مالی است که زن به واسطه ازدواج، مالک آن است و مرد ملزم به پرداخت آن به زن می شود. مهر معمولاً اقلامی است که با توافق زوجین مشخص می شود و مرد به صورت نقد یا تعهد در ذمه، به پرداخت آن موظف است و این اقلام و تعهد، به صورت مکتوب، ثبت و ضبط می شود.(3)
جهیزیه
در فارسی، «جهیزیه، جهاز و جهیز، رخت عروس»به یک معنا به کار می رود.(4) در متون دینی، جهیزیه، محصول مهریه است و به اموالی گفته می شود که عروس با مهریه خود تهیه کرده است.
1- نک: پایان نامه طالبی احمد آبادی، مؤسسه آموزشی _ پژوهشی امام خمینی رحمه الله، 1381.
2- علی اکبر دهخدا، لغت نامه، تهران، سیروس، 1338 ه_ . ق، ج 46، ص 181.
3- سید حسین شرف الدین، تبیین جامعه شناختی مهریه، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی _ پژوهشی امام خمینی رحمه الله، 1380، چ 1، ص 124.
4- لغت نامه دهخدا، ج 16، ص 183.