مهریه و جهیزیه در اسلام و ایران صفحه 72

ج) حسادت یا چشم و هم چشمی

انسان ها دوست دارند، جایگاه خود را میان آشنایان تثبیت کنند و موقعیت خود را در میان آنان بالا ببرند. برخی برای رسیدن به این امر، امکانات مادی خویش را در معرض دید همگان قرار می دهند تا این امکانات، نشان دهنده اهمیت و بزرگی پایگاه آنها در جامعه باشد. یکی از جامعه شناسان دراین باره می گوید: «مصرف چشمگیر و نمایش چشمگیر نمادهای بلندپایگی، وسایلی هستند که انسان ها می کوشند تا از این راه در چشم همسایگانشان برتر جلوه کنند. در ضمن، برای خودشان نیز ارزش بیشتری قائل شوند».(1)

بسیاری به سبب رقابت و چشم و هم چشمی، مهریه های کلان و سرسام آور تعیین می کنند و می کوشند با مهریه زیاد، میان آشنایان، همسالان و هم قطاران خویش ابراز وجود کنند و خود را شبیه کسانی سازند که از نظر امکانات مادی در بالای هرم اجتماعی قرار دارند. چشم و هم چشمی، در بالا بودن مهریه تأثیر بسزایی دارد. حال باید پرسید چرا در زمان های قدیم، این چشم و هم چشمی ها در مهریه وجود نداشت؟ پاسخ این است که امروزه، به چند دلیل زمینه چشم و هم چشمی بیشتر فراهم شده است:

1. با رشد شهرنشینی، فاصله طبقاتی نیز در جامعه بیشتر شده است. بعضی از مردم در جامعه شهری، توان مالی و قدرت پرداخت هزینه های بسیار بالا را دارند. اینها به طور طبیعی، در زمان ازدواج، امکان خودنمایی و اسراف کاری های زیاد را دارند. پس دیگران نیز وسوسه می شوند خود را با آنها قیاس کنند. درحالی که پیش از این، امکان چنین ولخرجی های گسترده کمتر بود.

2. امروزه تعریف دارایی و نداری، تا حدودی عوض شده است. در گذشته، کسانی احساس فقر و نداری می کردند که از کمبود وسایل ضروری زندگی رنج می بردند، ولی امروزه کسانی که وسایل ضروری