- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- اهمیت پژوهش 5
- هدف های کلی پژوهش 5
- فصل اول: کلیات 5
- تعریف مفاهیم 6
- مهریه 6
- پیشینه پژوهش 6
- پرسش های پژوهش 6
- پرسش اصلی 6
- پرسش های فرعی 6
- جهیزیه 7
- اشاره 8
- فصل دوم: مهریه در اسلام 8
- الف) پرداخت مهریه 9
- اشاره 9
- 1. مهریه در قرآن 9
- ب) مهریه؛ عطیه الهی 11
- د) رعایت تناسب در مهریه 13
- ج) مهریه؛ هدیه ای از روی شوق 13
- ه_) استقلال حقوق زن 14
- و) مشروعیت ضمنی مهر زیاد 18
- اشاره 21
- الف) اهمیت مهر 21
- 2. مهریه در حدیث 21
- ب) ضرورت وجود مهر در ازدواج 22
- ج) پیامدهای پرداخت نکردن مهریه 23
- ه_) شرایط مهر 25
- د) پاداش بخشش مهریه 25
- و) میزان مهریه 27
- ز) مقدار مهرالسنه 29
- ح) میزان مهر حضرت فاطمه علیهاالسلام 30
- ط) تعیین مهرالسنه به نرخ روز 32
- اشاره 34
- شرایط مهرالمسمّی 34
- الف) مهرالمسمّی 34
- اشاره 34
- فصل سوم: احکام فقهی مهریه 34
- اشاره 34
- 1. دسته بندی مهر 34
- یک _ مال بودن 34
- سه _ داشتن منفعت عقلایی و مشروع 35
- چهار _ تعیین نمونه 35
- دو _ قابلیت تملک 35
- اشاره 36
- دو _ امثال و مهر امثال از دیدگاه فقیهان 36
- سه _ معیار مشابهت 36
- ب) مهرالمثل 36
- یک _ تعریف مهرالمثل 36
- چهار _ موارد تعلق مهرالمثل 37
- ج) مهر واگذار شده 38
- 2. مالکیت مهریه 38
- ب) پرداخت مهریه به نرخ روز 39
- الف) نقدی یا نسیه بودن مهریه 39
- اشاره 39
- 3. شیوه پرداخت مهریه 39
- یک _ دیدگاه فقیهان 40
- دو _ دیدگاه قانون مدنی ایران 41
- 4. عوامل استقرار مهر 42
- 5. مهر در ازدواج موقت 43
- اشاره 44
- 1. نقش مهریه در عقد 44
- اشاره 44
- الف) نشانه اهمیت عقد 44
- فصل چهارم: کارکردهای اجتماعی مهریه 44
- ب) تقویت جنبه معنوی عقد 45
- ج) مانع طلاق 46
- اشاره 48
- 2. آثار مهریه برای موقعیت زن 48
- الف) کسب رضایت و ارزش بخشی به موقعیت معنوی زن 49
- ب) دریافت هدیه 52
- ج) پشتوانه ای در برابر حوادث 54
- د) نشانه شخصیت زن 55
- ه_ ) جبران جایگاه از دست رفته 56
- و) پاداش کار در خانه 58
- ز) جبران کمبود حقوق مالی زن 59
- ح) نشان حق مالکیت زن 61
- ط) زمینه ساز فعالیت اقتصادی 61
- 3. آثار مهریه برای مرد 62
- 4. مهریه بدون کارکرد 63
- اشاره 63
- 1. ارزیابی عرفی 64
- 2. ارزیابی ارزشی 65
- فصل پنجم: عوامل افزایش مهریه و راه حل های کاهش آن 67
- اشاره 67
- الف) نمایش طبقاتی 69
- 1. علل افزایش مهریه 69
- ب) نسیه بودن مهر 70
- ج) حسادت یا چشم و هم چشمی 72
- د) بیم از آینده 73
- ه) موقعیت زن در گذشته 75
- و) ساختار زندگی مدرن 76
- ز) سن و ویژگی های ظاهری 77
- الف) جدی نگرفتن مهریه 79
- 2. راهکارهای حل مشکل مهریه 79
- ب) تغییر شیوه پرداخت مهریه 80
- ج) جای گزینی نگرش انسانی به جای نگرش اقتصادی 81
- د) توجه به پیامدهای منفی مهریه های سنگین 83
- ه_) آموزش جوانان 84
- و) توجه به الگوهای مناسب 85
- فصل ششم: جهیزیه 87
- 1. تعریف جهیزیه 87
- اشاره 87
- 2. مسئول تهیه جهیزیه 88
- 3. دیدگاه فقهی درباره جهیزیه 88
- 4. الگوی جهیزیه در اسلام 89
- 6. پیامدهای جهیزیه سنگین 92
- 5. مصداق جهیزیه 92
- 7. مالک جهاز 93
- 8. برگرداندن جهیزیه 93
- کتاب نامه 96
اقتصادی و اجتماعی برای زن در گذشته، سبب ایجاد تنش های فعلی در روابط زن و شوهری و زمینه ساز مشکل اقتصادی در راه ازدواج جوان ها شده است.(1)
و) ساختار زندگی مدرن
برخی دیگر، در مقابل تحلیل یاد شده معتقدند نوع زندگی جدید، عامل بالا بودن مهریه هاست. امروزه گونه جدیدی از روابط در جامعه شکل گرفته است. ویژگی اصلی زندگی امروزی، نوعی بی اعتمادی به همدیگر است. ریشه این اطمینان نداشتن در زندگی کنونی، به ضعف شناخت انسان ها از یکدیگر در جامعه برمی گردد.
پیش از این، بیشتر کسانی که کنار همدیگر زندگی می کردند، ریشه و تیره خانوادگی واحدی داشتند و از بدو تولد، در روستا در کنار هم زندگی می کردند یا دست کم همسایه هایی بودند که یکدیگر را به طور کامل می شناختند. امروزه، این وضعیت دگرگون شده است. کسانی که در محله های پرجمعیت شهرهای بزرگ در کنار هم زندگی می کنند، شناخت کافی از همدیگر ندارند. آنان با وجود شناخت ضعیفی که از یکدیگر دارند، مجبورند با هم تعامل اجتماعی داشته باشند و ازدواج فرزندان، دلیل ابتدایی این تعامل اجباری است، ضمن آنکه اعتماد کافی نیز به همدیگر ندارند. ازاین رو، ناچارند برای تضمین آینده فرزندان خویش، به مهریه های بالا متوسل شوند و با آن، آینده مبهم فرزندان شان را بیمه کنند.
پس زندگی امروزی به گونه ای سامان یافته که سبب بالا رفتن مهریه شده است. به ویژه آنکه عده ای از مردان، از این شناخت اندک متقابل، استفاده
1- نک: غلام رضا صدیق اورعی، جامعه شناسی مسایل اجتماعی جوانان، مشهد، جهاد دانشگاهی، 1374، چ 1، ص 112.