- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- اهمیت پژوهش 5
- فصل اول: کلیات 5
- هدف های کلی پژوهش 5
- پرسش های فرعی 6
- تعریف مفاهیم 6
- پرسش اصلی 6
- مهریه 6
- پیشینه پژوهش 6
- پرسش های پژوهش 6
- جهیزیه 7
- فصل دوم: مهریه در اسلام 8
- اشاره 8
- 1. مهریه در قرآن 9
- اشاره 9
- الف) پرداخت مهریه 9
- ب) مهریه؛ عطیه الهی 11
- د) رعایت تناسب در مهریه 13
- ج) مهریه؛ هدیه ای از روی شوق 13
- ه_) استقلال حقوق زن 14
- و) مشروعیت ضمنی مهر زیاد 18
- اشاره 21
- الف) اهمیت مهر 21
- 2. مهریه در حدیث 21
- ب) ضرورت وجود مهر در ازدواج 22
- ج) پیامدهای پرداخت نکردن مهریه 23
- د) پاداش بخشش مهریه 25
- ه_) شرایط مهر 25
- و) میزان مهریه 27
- ز) مقدار مهرالسنه 29
- ح) میزان مهر حضرت فاطمه علیهاالسلام 30
- ط) تعیین مهرالسنه به نرخ روز 32
- 1. دسته بندی مهر 34
- یک _ مال بودن 34
- اشاره 34
- فصل سوم: احکام فقهی مهریه 34
- شرایط مهرالمسمّی 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- الف) مهرالمسمّی 34
- چهار _ تعیین نمونه 35
- سه _ داشتن منفعت عقلایی و مشروع 35
- دو _ قابلیت تملک 35
- یک _ تعریف مهرالمثل 36
- ب) مهرالمثل 36
- اشاره 36
- دو _ امثال و مهر امثال از دیدگاه فقیهان 36
- سه _ معیار مشابهت 36
- چهار _ موارد تعلق مهرالمثل 37
- 2. مالکیت مهریه 38
- ج) مهر واگذار شده 38
- اشاره 39
- الف) نقدی یا نسیه بودن مهریه 39
- ب) پرداخت مهریه به نرخ روز 39
- 3. شیوه پرداخت مهریه 39
- یک _ دیدگاه فقیهان 40
- دو _ دیدگاه قانون مدنی ایران 41
- 4. عوامل استقرار مهر 42
- 5. مهر در ازدواج موقت 43
- اشاره 44
- فصل چهارم: کارکردهای اجتماعی مهریه 44
- 1. نقش مهریه در عقد 44
- اشاره 44
- الف) نشانه اهمیت عقد 44
- ب) تقویت جنبه معنوی عقد 45
- ج) مانع طلاق 46
- اشاره 48
- 2. آثار مهریه برای موقعیت زن 48
- الف) کسب رضایت و ارزش بخشی به موقعیت معنوی زن 49
- ب) دریافت هدیه 52
- ج) پشتوانه ای در برابر حوادث 54
- د) نشانه شخصیت زن 55
- ه_ ) جبران جایگاه از دست رفته 56
- و) پاداش کار در خانه 58
- ز) جبران کمبود حقوق مالی زن 59
- ط) زمینه ساز فعالیت اقتصادی 61
- ح) نشان حق مالکیت زن 61
- 3. آثار مهریه برای مرد 62
- 4. مهریه بدون کارکرد 63
- اشاره 63
- 1. ارزیابی عرفی 64
- 2. ارزیابی ارزشی 65
- فصل پنجم: عوامل افزایش مهریه و راه حل های کاهش آن 67
- اشاره 67
- الف) نمایش طبقاتی 69
- 1. علل افزایش مهریه 69
- ب) نسیه بودن مهر 70
- ج) حسادت یا چشم و هم چشمی 72
- د) بیم از آینده 73
- ه) موقعیت زن در گذشته 75
- و) ساختار زندگی مدرن 76
- ز) سن و ویژگی های ظاهری 77
- الف) جدی نگرفتن مهریه 79
- 2. راهکارهای حل مشکل مهریه 79
- ب) تغییر شیوه پرداخت مهریه 80
- ج) جای گزینی نگرش انسانی به جای نگرش اقتصادی 81
- د) توجه به پیامدهای منفی مهریه های سنگین 83
- ه_) آموزش جوانان 84
- و) توجه به الگوهای مناسب 85
- اشاره 87
- 1. تعریف جهیزیه 87
- فصل ششم: جهیزیه 87
- 2. مسئول تهیه جهیزیه 88
- 3. دیدگاه فقهی درباره جهیزیه 88
- 4. الگوی جهیزیه در اسلام 89
- 5. مصداق جهیزیه 92
- 6. پیامدهای جهیزیه سنگین 92
- 8. برگرداندن جهیزیه 93
- 7. مالک جهاز 93
- کتاب نامه 96
تحمل کردن را ندارد. بدون تردید، مهریه گزاف همچون ریسمان یا زنجیر محکمی است که به کمک آن، شکل ظاهری خانواده را می توان حفظ کرد و یک انسان آماده فرار را به اسارت گرفت و یک زندگی سرد و تلخ و بی روح و نشاط را که نامش زندگی است، تداوم بخشید.
خانواده، جاذبه می خواهد. این جاذبه باید به قدری قوی باشد که برای حفظ هریک از زوجین، هیچ گونه نیازی به ایجاد ترس و وحشت نباشد. در غیر این صورت، حتی اگر زن و مردی سال ها زیر یک سقف با هم زندگی کنند و با یکدیگر پیوند جسمی هم داشته باشند، به سبب نبودن پیوند روحی و انس و الفت قلبی، احساس خرسندی و خوشبختی نخواهند کرد.
زنی که پای مردی را در دام مهریه بسته و دل او را به رشته مهر و محبت نکشیده، چگونه می تواند خوشبخت باشد؟! آن مردی که فقط با تکیه به اینکه اسلام اختیار طلاق را به او سپرده است، زن را برای خود نگه می دارد و هیچ پیوند روحی میان او و همسرش نیست، چگونه می تواند آسوده و آرام باشد؟ پس باید چاره ای برای این مسائل اندیشید. باید معیارهای اصیل را شناخت و به کار گرفت. باید اخلاق اسلامی را در جامعه زنده کرد. باید به موازین اسلامی در معاشرت ها و روابط زن و مرد بسیار توجه کرد. درمان کردن، کاری است منطقی، ولی منطقی تر از آن، پیش گیری است. پس باید روابط خانوادگی بر پایه درک و شعور انسانی بنا شود. با فشارهای اقتصادی یا قانونی صرف نمی توان این میثاق مقدس را تداوم بخشید و اگر هم با این عوامل پایدار ماند، پیامدهای منفی آن بیشتر از پیامدهای مثبت آن است.
اسلام اصل وجود مهر را برای صحت ازدواج لازم می داند، ولی ارزش زن را به مقدار مهر نمی داند. هدف ازدواج نباید مهر باشد، بلکه انس و